امسال در بدترین شرایط داروسازی ایران به سر می بریم

سالم‌خبر: امسال در بدترین شرایط داروسازی ایران به سر می بریم. 50 درصد از داروخانه های کشور در  آستانه ورشکستی هستند یا به زحمت به فعالیت خود ادامه می دهند. شرکت های پخش در وضعیت نابسامانی بسر می برند و تولید کنندگان به جز عده ای خاص در وضعیت خوبی بسرنمی برند.

محمود هادی‌پور، پژوهشگر و کارشناس در حوزه دارو در گفت‌وگو با سالم‌خبر با بیان این مطلب افزود: فقط این تولید کنندگان مواد اولیه دارویی هستند که در این اوضاع نابسامان آن هم اگر واقعا بتوان نامشان را تولیدکننده گذاشت سودهای خوبی می برند. ما مردم را در وضعیت دشواری قرار داده ایم.

وی همچنین با بیان اینکه منطق درهر سیستمی حکم می کند که که تمرکز و نقطه ی تاکید سیاست گذاری را درهر رشته ای بر این محور بنا کنیم که بیشترین درآمد زایی و اشتغال زایی واقعی در کشور را داشته باشد، بیان کرد: برای رشته ی داروسازی در ایران به میزان 80 درصد اشتغالزایی مان را چه درباره ی دانش آموختگان داروسازی که در این رشته تحصیل کرده اند و چه در عرصه ی عام آن که به شکل کارمند یا کارگر در این حوزه وارد و فعالیت می کنند در داروخانه ها داریم.

هادی پور ادامه داد: اما چرا با این وجود انقدر تاکید بر صنعت داروسازی داریم و صنعت پراهمیت تر از داروخانه و توزیع جلوه می کند؟ برای اینکه سیاست و منطق ما با یکدیگر همخوانی ندارد. فریاد میزنیم که بیکاری مشکل اساسی جوانان است ولی سیاست اقتصادی ما نابود کردن چندین شغل در اقتصاد رقابتی به ازای ایجاد یک شغل در اقتصاد حمایتی است. ما یک بخش اقتصادی مستقل از دولت به نام داروخانه ها داریم که آخرین بخشی است که در داروسازی کشورمان تا حدی به صورت غیروابسته به دولت و حاکمیت هنوز  وجود دارد. یک بخش دیگر نیز درعرصه ی داروسازی به نام صنعت دارو است که تقریبا وابسته به سیاست های دولت است بدین معنا که صنعت مستقلی به نام صنعت داروسازی در کشور دیگر وجود ندارد. به همین دلیل همیشه تمرکز و تاکید دولت بر صنعت داروسازی است.

وی با بیان اینکه شرایط ویژه ای که درصنعت و بازار داروی کشور به واسطه انحصاری که این صنعت خود طی سالیان گذشته در کشور به وجود آورد موجب شد شرایط بغرنجی در این عرصه ایجاد شود، اظهار داشت: چه بسا شاهد بودیم که منفعت برندگان صنعت داروسازی حکم را براین مساله گذاشته بودند که اگر دارویی را ما در داخل کشور تولید کردیم نباید مشابه آن وارد کشورشود. ما دارو تولید می کنم و شما باید مصرف کنید و حق واردات ندارید در این میان مقوله ی رقابت، کیفیت دارو،  حق انتخاب بیمار و ... رنگ باختند.

این کارشناس در حوزه دارو تصریح کرد: حال سال ها گذشته و همین صنعت دارو که علاقه‌مند به ایجاد انحصار بود، به بدتر از آن گرفتار شده است بدین معنا که حال صنایع ماده اولیه‌ساز دارو مدعی است که من ماده اولیه را با هر قیمتی حتی بالاتر از قیمت جهانی و معمول منطقه ای و با هر کیفیتی تولید می کنم و شما موظفید از آن در تولید دارو بهره ببرید ضمن آنکه حکم می دهد که مانع واردات هرگونه ماده اولیه دارویی شوند.

وی ادامه داد: صنعت داروی کشور در حال حاضر به بن بست رسیده است. شعارهایی که روزی در جهت ایجاد انحصار بکار می‌برد امروز گروهی دیگر به نام مواد اولیه ساز دارو به آنها تحویل می دهد و قصد دارد ایجاد انحصار کند.

هادی پور تاکید کرد: تا زمانی که ما به یک استراتژی و راهبرد مشخص در عرصه ی صنعت و توسعه نرسیم و مشخص نکنیم درعرصه ی اقتصاد تا چند سال آینده وارد بازار رقابتی جهان خواهیم شد، این بن بست ادامه خواهد داشت.

وی همچنین گفت: مشکلاتی که امروز صنعت داروسازی کشور از آن شاکی است و از همه بدتر این سیاست های انحصار زایی و ایجاد انحصارهای غیرضروری در نهایت ضررش برای بیماران و مردم می رسد. ضمن آنکه داروخانه ها در این عرصه با توجه به توانایی محدود مالی خود و ایجاد اشتغال بالاتر نسبت به صنعت غیر رقابتی، آسیب پذیرترند.

هادی پور تاکید کرد که ما جزیره نیستیم. زمان این شعارها به اتمام رسیده که ما نمی خواهیم با جهان کار کنیم.  ما ناگزیریم وارد بازار جهانی شویم. باید به مضرات و مزایای پیوستن به این بازار فکر کنیم. مگر مزایای ما در صنایع دارویی و خودروسازی چقدر است. فکر می کنید فعالیت فارغ از بازارهای جهانی چه نفعی برای کشور دارد که باید مردم این همه ضرر بدهند؟  برای ورود به بازارهای جهانی باید سیاست گذاری هایمان را از همین امروز تنظیم کنیم. خود را برای این کار آماده کنیم وظیفه مان این ست که این کار را انجام دهیم. حال چگونه باید به این مهم برسیم. لازمه ی اجرای آن یک سیاستگذاری مرحله به مرحله و استیبل است که در همه ی کشورها انجام می شود.

وی افزود: آینده ی کشور را به خاطرعده ای که به این نتیجه رسیده اند از فرصتی که ما در سازمان تجارت جهانی عضو نیستیم بهره برده و بی توجه به بلوغ صنعت و کشور در حوزه ی اقتصادی تنها جیب خود را پر کنند، دچار مخاطره نکنیم.  برون ده شعار فقط از من بخرید و تنها من باید بفروشم جز زیان برای جامعه ارمغان نمی آورد و تنها مردم اند که هزینه ی این سیاست ها و انحصارها را می پردازند. چرا باید مردم را تحت فشار قرار دهیم؟ این چه سیاستی است؟

هادی پور درمورد برخی اظهارنظرها در مورد قیمت گذاری دارو عنوان کرد: بسیار تاسف بار است که علم اقتصاد را در حد جدول ضرب دوره ی ابتدایی تنزل داده ایم و براین اساس درمورد قیمت گذاری دارو یک سری انشا نوشته و تحویل مردم داده ایم. اقتصاد، بازی با اعداد نیست. عده ای علم اقتصاد را به ابتذال کشیده اند. لطفا این علم را به سخره نگیرید. علم اقتصاد ضوابط و چارچوب های خاص خود را دارد.

وی افزود: اینکه سخنگوی برنامه و بودجه مجلس اظهاراتی در مورد قیمت‌گذاری و قیمت دارو داشته اند، آیا یک بار در مورد قیمت گذاری دارو با یک صاحب نظر در این زمینه مشورت کرده اند. ایشان در این باره سوال کند، متخصصان مستقل آمادگی دارند سازوکار آن را به طور تخصصی تشریح کنند. برخی اظهار می دارند داروی تالاسمی در پاکستان ارزان است آن دارویی که شما می گویید داروی خیریه و اهدایی است و سوال اینست که چرا شما باید در ایران داروی اهدایی بگیرید؟

هادی‌پور تاکید کرد: قیمت گذاری دارو یک مولفه ندارد. اینگونه نیست که یک مولفه ساده و مقایسه ای در همه جهان بر قیمت گذاری دارو حاکم باشد و براساس آن بتوان قیمت یک دارو را در کشورهای مختلف  با یکدیگر مقایسه کرد و بگوییم دارویی در ایران این قیمت است و در هند آن قیمت. در برخی موارد قیمت داروی ایران به طور مثال با هند مقایسه می شود در حالی که کشورهای شبه قاره هند در فهرست بانک جهانی به عنوان کشورهای  با ‌پایین ترین درآمد فردی آمده است. براساس قانون سازمان تجارت جهانی اگر درچنین کشورهایی ریسک خطرات جانی بالا باشد، شرکت‌های داروسازی براساس قانون سازمان تجارت جهانی می توانند دارو با سود پایین تری عرضه کنند. به طور مثال شرکت های دارویی در هند با علم به این مساله سیاست‌های خود را تغییر داده و دارو را با سود بسیار پایین به این کشور می دهد. پس با آگاهی نسبت به این مولفه نمی توانید بازار داروی هند را با ایران مقایسه کنید.

این پژوهشگر در حوزه ی دارو تاکید کرد: این نوع مقایسه از اساس اشتباه است. این گونه قیاس اساس اقتصاد را زیر سوال برده است. ضمن آنکه می بینیم در مورد تعداد بسیاری از داروها این نوع قیاس در مورد قیمت گذاری صورت می گیرد.

وی ادامه داد: به طور مثال اظهارنظر می شود که در ترکیه داروی پلاویکس ارزان تر است. چرا ارزان تراست؟ برای این که در این کشوراین دارو بیمه شده است ضمن آنکه در ترکیه این دارو در تولید تا پایان دوره انحصاری رقیب نداشت. شما در ایران این دارو را بیمه نکردی و در تولید داخل از این دارو کپی زدی. خب شرکت چندملیتی نگاه می کند که گردش مالی ش در مورد این دارو خیلی بالا نیست و قیمت دارویش را خیلی پایین نمی آورد ضمن آنکه قیمت منطقه ای برای این دارو تعیین می کند که قیمت منطقه ی ما تازه با ترکیه یکی نیست و با کشورهای عرب پولدار یکی است و  نپرداختن به این تقسیم بندی منطقه ای یکی دیگر از اشتباهات است.

هادی پور اظهارداشت: امسال در بدترین شرایط داروسازی ایران به سر می بریم. 50 درصد از داروخانه های کشور در آستانه ی ورشکستگی هستند یا به زحمت به فعالیت خود ادامه می دهند. شرکت های پخش در وضعیت نابسامانی بسر می برند و تولید کندگان به جز عده ای خاص در وضعیت خوبی بسرنمی برند و فقط این تولید کنندگان مواد اولیه دارویی هستند که در این اوضاع نابسامان آن هم اگر واقعا بتوان نامشان را تولیدکننده گذاشت سودهای خوبی می برند. بقیه در وضعیت بدی بسر می برند. ما مردم را در وضعیت دشواری قرار داده ایم.

وی در پایان تاکید کرد: ما باید قبل از هر اظهارنظری سیاست هایمان را ارزیابی کنیم. از خود سوال کنیم، برون ده درمانی این نوع سیاست گذاری  چه بوده است؟ دسترسی مردم به داروهایشان چگونه است؟ نماینده مجلس باید مشاورین خود را گسترده‌تر انتخاب کند که اگر جایی سخنی خطا شنید بتواند آن را تشخیص داده و اصلاح کند. سخنگو، رییس کمیسیون و عضو کمیسیون ‌نماینده ملت است باید اطلاعات و دیتای خود را حداقل در زمینه ی قیمت‌گذاری دارو در سطح گسترده تری دریافت کند.