در نشست هم‌اندیشی تأمین پایدار دارو در نمایشگاه ایران‌فارما:
برداشت‌های مقطعی از صندوق توسعه ملی؛ مُسکن موقت برای بحران دارو نه راه‌حل پایدار
تاریخ انتشار :
شنبه ۵ مهر ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۱۳
کد مطلب : ۱۹۷۸۸
به گزارش سالم‌خبر؛ در بخشی از این نشست، مهدی پیرصالحی، رییس سازمان غذا و دارو، با اشاره به مشکلات ساختاری در نظام تأمین دارو، بر لزوم اصلاح روند تخصیص بودجه در کشور تأکید کرد. وی گفت: «مشکل اصلی، همان معضل اقتصاد کلان کشور است؛ منابع مالی محدودی که به درستی توزیع نمی‌شود. علی‌رغم آن‌که در بودجه سال‌های اخیر بارها بر تفکیک منابع دارویی و اختصاص آنها به محل مصرف تأکید شده، اما در عمل اتفاقی نیفتاده است.»
پیرصالحی به تجربیات اخیر در پیگیری تخصیص ارز برای دارو اشاره کرد و گفت: «سال گذشته موفق شدیم ۳۰۰ میلیون دلار برای تأمین دارو جذب کنیم. اما متأسفانه دانشگاه‌های علوم پزشکی همچنان منتظر منابع جدید می‌مانند و منابع موجود را در حوزه‌های دیگر مصرف می‌کنند، به امید اینکه وزارت بهداشت یا سازمان غذا و دارو جای آن را تأمین کند.»
وی تأکید کرد که بخشی از این رفتارها ناشی از سوءبرداشت است: «گاهی برخی روسای دانشگاه یا معاونان توسعه تماس می‌گیرند و از ما می‌خواهند برای بدهی‌هایشان به شرکت‌های پخش، راه‌حلی پیدا کنیم. حتی برخی شرکت‌ها نیز از مسیرهای قضایی پیگیر طلب خود می‌شوند. این در حالی است که تأمین مالی، وظیفه خود دانشگاه‌هاست.»
رییس سازمان غذا و دارو با اشاره به تلاش‌های صورت‌گرفته برای پرداخت بدهی‌ها، افزود: «ما از صندوق توسعه ملی و با مجوز سران سه قوه و رهبری، چند بار منابع خاص دریافت کرده‌ایم. اما این فرآیند نمی‌تواند هر سال تکرار شود. مجوزهای خاص، محدود و موقتی هستند. بنابراین نیاز به یک ساختار پایدار و قابل اتکا داریم.»
پیرصالحی تأکید کرد که دانشگاه‌ها باید در قبال تأمین دارو و تجهیزات مسئول باشند و وظایف خود را بپذیرند: «واقعاً باید به سمت تغییر ساختاری در دانشگاه‌ها برویم. اگر بودجه‌ها را مستقل کنیم و اجازه بدهیم دانشگاه‌ها خودشان دارو و تجهیزات را مدیریت کنند، بسیاری از مسائل حل می‌شود. البته طبیعی است که مقویمت‌هایی هم خواهد بود، چون برخی ترجیح می‌دهند بودجه را در حوزه‌های دیگر مصرف کنند.»
در ادامه، وی به وضعیت فعلی زنجیره تأمین دارو اشاره کرد و گفت: «با همه سختی‌ها، شرکت‌های پخش تا اینجا همکاری خوبی داشته‌اند. اما برای حفظ پایداری، نیاز به تعامل نزدیک‌تری بین دانشگاه‌ها، پخش‌ها و تولیدکنندگان داریم. جریان نقدینگی نباید قطع شود، چون در نهایت، همه ما یک هدف داریم: اینکه بیمار به داروی مورد نیازش دسترسی داشته باشد.»
رییس سازمان غذا و دارو با اشاره به وضعیت فعلی واکسن آنفلوآنزا در کشور گفت: «امسال سیاست ما واردات پنج میلیون دوز واکسن است، اما شرکت‌های واردکننده به دلایل مختلف، از جمله احتیاط‌های مالی، فقط حدود یک و نیم میلیون دوز وارد کرده‌اند. امیدواریم دو میلیون دوز دیگر تا پایان مهر وارد شود، اما این موضوع به تصمیم شرکت‌ها بستگی دارد.»
وی با انتقاد از برخی ناهماهنگی‌ها در توزیع، گفت: «اگر دارو یا واکسنی خارج از روال معمول به داروخانه‌ای اختصاص یافته، لازم است شبکه پخش و ناظران استانی با هم هماهنگ باشند و گزارش دهند. نمی‌توان بعداً گفت خبر نداشتیم.»
پیرصالحی در پایان با اشاره به اهمیت استمرار جلسات هم‌اندیشی گفت: «این جلسات باید به شکل مستمر برگزار شود و مسائل دانشگاه‌ها به صورت موردی بررسی گردد. اگر ناتوانی یا مشکلی وجود دارد، باید کمک کنیم تا برطرف شود. همه ما مسئولیم که زنجیره تأمین دارو به درستی کار کند.»
خطر کمبود دارو در نیمه دوم سال
در ادامه نشست هم‌اندیشی تأمین پایدار دارو که در نمایشگاه ایران‌فارما برگزار شد، محمد عبده‌زاده، رییس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، با اشاره به مشکلات جدی در زنجیره تأمین دارو، نسبت به بحران نقدینگی در صنعت داروسازی کشور هشدار داد.
عبده‌زاده با قدردانی از همراهی مدیران حوزه سلامت و فعالان دارویی در نمایشگاه گفت: «در محافل رسمی، به‌ویژه در حضور مهمانان خارجی، معمولاً صحبت درباره چالش‌ها رایج نیست و تمرکز بیشتر بر نمایش دستاوردهاست. اما حالا، لازم است با صراحت از مشکلات سخن بگوییم، چراکه همه ما، از تولیدکننده گرفته تا پخش‌کننده و دانشگاه‌های علوم پزشکی، در یک زنجیره مشترک قرار داریم.»
وی با تأکید بر اینکه مهم‌ترین چالش امروز صنعت دارو، کمبود نقدینگی است، افزود: «زمان گردش عملیات تولید دارو، که سال گذشته حدود ۳۷۰ روز بود، امسال به بیش از ۴۰۰ روز رسیده است. یعنی از لحظه تهیه ماده اولیه تا تولید، توزیع، فروش و بازگشت پول به تولیدکننده، بیش از یک سال طول می‌کشد. این در حالی‌ست که ما دارویی را با سود ۲۵ درصد تولید می‌کنیم اما باید برای تأمین منابع، تسهیلاتی با بهره بیش از ۳۸ درصد بگیریم.»
به گفته عبده‌زاده، در چنین شرایطی، کوچک‌ترین اختلال در هر نقطه‌ای از زنجیره نقدینگی، منجر به اختلال در تولید دارو و در نهایت کمبود آن در بازار می‌شود. وی تأکید کرد: «نتیجه این بی‌نظمی‌ها، کمبود دارو و سهمیه‌بندی است؛ اتفاقی که پیامد مستقیم تأخیر در پرداخت مطالبات است.»
رییس سندیکای دارویی با اشاره به اینکه تولیدکنندگان تقریباً همه دارایی‌هایشان را در رهن بانک‌ها گذاشته‌اند تا تسهیلات بگیرند، گفت: «هیچ‌کس از روی دل‌خوشی وام نمی‌گیرد. این تصمیم‌ها از سر ناچاری‌ست، چون توزیع‌کننده نمی‌تواند بدهی‌اش را به تولیدکننده بدهد، چون خودش هم از داروخانه و دانشگاه پول نگرفته، و آنها هم از بیمه‌ها طلب دارند.»
وی با انتقاد از نحوه تخصیص بودجه در برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی، گفت: «گاهی به‌جای پرداخت مطالبات شرکت‌های دارویی، منابع صرف حوزه‌های دیگر می‌شود. این رفتار به یک بدعت خطرناک تبدیل شده است. اگر تولیدکننده نداند که قرار است پول داروی بیمارستانی‌اش پرداخت شود، نمی‌تواند برای تأمین آن برنامه‌ریزی کند.»
عبده‌زاده با اشاره به شرایط دشوار نیمه دوم سال، گفت: «با در نظر گرفتن تحریم‌ها و نیاز فوری به ارز برای واردات مواد ویلیه، تولیدکنندگان باید بتوانند ریال مورد نیاز خود را از بانک مرکزی تهیه کنند. اما وقتی دست ما خالی‌ست، حتی تخصیص ارز هم کمکی نمی‌کند، چون نمی‌توانیم با آن کاری انجام دهیم. در نتیجه، نامه‌های متعددی از دانشگاه‌ها برای کمبود دارو ارسال می‌شود و ما در خط تولید، کاری از دست‌مان برنمی‌آید.»
وی خطاب به معوینان دارویی دانشگاه‌ها و مسئولان حاضر در نشست گفت: «در چنین شرایطی، انتظار معجزه نداشته باشید. تولید دارو زمان‌بر است و ما نیازمند پیش‌بینی، برنامه‌ریزی و حمایت هستیم. نمی‌توان در دقیقه نود به سراغ تأمین‌کننده رفت و انتظار پاسخ فوری داشت.»
عبده‌زاده در پایان سخنانش خواستار آن شد که پرداخت بخشی از مطالبات شرکت‌های دارویی به صورت منظم و مستمر حتی در قالب درصدی از درآمدهای نقدی یا بیمه‌ای دانشگاه‌ها، در ویلویت قرار گیرد: «اگر این زنجیره به شکل منطقی و منظم تأمین مالی نشود، نمی‌توان انتظار داشت که دارو به موقع به دست بیمار برسد. همه ما در این زنجیره مسئولیم و باید کمک کنیم که خدمت‌رسانی متوقف نشود.»
انتظار برای تأمین دارو باید بر واقعیت‌ها منطبق باشد
در سومین بخش از نشست هم‌اندیشی تأمین پایدار دارو که روز پنجشنبه سوم مهرماه ۱۴۰۴ در جریان نمایشگاه ایران‌فارما برگزار شد، نقی شهابی‌مجد، معوین توسعه و مدیریت منابع سازمان غذا و دارو، با اشاره به اهمیت هماهنگی میان دانشگاه‌های علوم پزشکی و شرکت‌های تأمین‌کننده دارو، گفت: «برخی از چالش‌های زنجیره تأمین به‌خاطر عدم تطابق انتظارات طرفین با واقعیت‌های موجود است؛ دانشگاه‌ها مطالباتی دارند که محقق نمی‌شود، شرکت‌ها نیز همین‌طور.»
شهابی‌مجد با تأکید بر اینکه ادامه چنین نشست‌هایی می‌تواند در ایجاد فهم مشترک میان بخش‌های مختلف زنجیره تأثیرگذار باشد، افزود: «باید دست‌به‌دست هم دهیم؛ سازمان غذا و دارو، دانشگاه‌ها، شرکت‌های پخش و تولید، همه در یک مسیر هستند. ادامه این جلسات کمک می‌کند تا سوء‌تفاهم‌ها کاهش پیدا کند.»
وی با اشاره به سهم قابل توجه کالاهای سلامت در نظام اقتصادی کشور اظهار داشت: «دارو، تجهیزات پزشکی، شیر خشک و حتی برخی محصولات غذایی، امروز در اولویت حیاتی قرار گرفته‌اند. کشور به‌سمت سلامت‌محور شدن رفته و این باعث شده تأمین کالاهای سلامت، یکی از دغدغه‌های اصلی سیاست‌گذاران شود.»
شهابی‌مجد در ادامه گفت: «برخی منتقدان معتقدند که دارو نباید موضوعی سیاسی شود، اما به‌نظر من وقتی در مورد برق یا گاز مشکلی پیش می‌آید، مسئولش پاسخگوست. چرا وقتی در مورد دارو صحبت می‌کنیم، برخی می‌گویند سیاسی نکنید؟ مگر کمبود دارو یا تجهیزات نباید مورد توجه فوری قرار بگیرد؟»
وی در بخشی از سخنان خود با اشاره به خاطره‌ای از سال‌ها پیش، به انتظارات غیرواقع‌بینانه از دولت در تأمین مستمر همه اقلام دارویی اشاره کرد و گفت: «سال‌ها پیش در یکی از سخنرانی‌ها پیرمرد پزشکی از میان جمع بلند شد و با طعنه گفت: اگر روزی دولت از هوا هم مالیات بگیرد، مردم تمرین می‌کنند کمتر نفس بکشند! امروز هم اگر انتظار داشته باشیم که بدون منابع پایدار، دارو همیشه به‌موقع و بدون وقفه تأمین شود، از واقعیت فاصله گرفته‌ایم.»
شهابی‌مجد در ادامه از تلاش‌های وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو و همراهی سایر دستگاه‌ها برای تأمین به‌موقع دارو قدردانی کرد و گفت: «از آقای وزیر، رئیس‌جمهور و سایر مسئولان که در مسیر تأمین به‌موقع دارو همکاری کرده‌اند، تشکر می‌کنم. امروز کیت‌های تشخیصی، داروهای خاص و داروهای اساسی در اولویت قرار دارند و تأمین آنها نیازمند یک تلاش مستمر و هماهنگ است.»
وی در پایان، با تأکید بر لزوم حرکت از نگاه ایده‌آل‌گرایانه به رویکردهای واقع‌گرایانه در سیاست‌گذاری حوزه سلامت گفت: «هیچ‌کس مخالف ایده‌آل‌ها نیست، اما باید با در نظر گرفتن منابع موجود، واقعیت‌های نظام سلامت و ظرفیت‌های داخلی، برای تأمین دارو تصمیم بگیریم. مسیر پیش‌رو نیازمند همفکری، تعامل و ادامه جلساتی از این دست است.»
استفاده نادرست دانشگاه‌ها از منابع دارویی
عباس مهدی‌زاده، مدیر کل دفتر راهبری و پایش امور استان‌های سازمان غذا و دارو، با انتقاد از نحوه مدیریت منابع دارویی در دانشگاه‌های علوم پزشکی، خواستار تعیین تکلیف فوری درباره سازوکار گردش مالی دارو شد.
مهدی‌زاده در ابتدای سخنان خود با اشاره به دغدغه اصلی دولت‌ها در حوزه سلامت، گفت: «رضایتمندی مردم در حوزه سلامت، اولویت اصلی ماست. در برنامه هفتم توسعه نیز تأکید شده که دسترسی عادلانه به کالاهای سلامت، از جمله دارو، باید در تمام نقاط کشور تضمین شود.»
وی با اشاره به حضورش به عنوان نماینده سازمان غذا و دارو در جلسات هیأت امنای دانشگاه‌ها، افزود: «یکی از گزارش‌های اصلی که در این جلسات بررسی می‌شود، گردش مالی دارو در دانشگاه‌هاست. متأسفانه مشاهده می‌کنیم که بخشی از منابع مالی دارو، برخلاف آیین‌نامه‌ها، در سایر بخش‌ها هزینه می‌شود. طبق قانون، منابع دارویی باید به عنوان سرمایه حفظ شده و صرفاً در مسیر تأمین دارو هزینه شوند.»
مهدی‌زاده با هشدار نسبت به شکل‌گیری یک چرخه نادرست در تأمین منابع، گفت: «دانشگاه‌ها به‌مرور به این روند عادت کرده‌اند که پول دارو را صرف حوزه‌های دیگر کنند، و پس از مدتی، با فشار به وزارتخانه و سازمان غذا و دارو، درخواست جبران کسری‌ها را داشته باشند. نتیجه این رفتار آن است که شرکت‌های تولیدکننده و پخش، با تأخیر در دریافت مطالبات، در فشار مضاعف قرار می‌گیرند.»
وی با اشاره به پرداخت‌های اخیر گفت: «در ایام عید، سازمان غذا و دارو ۵۰ درصد مطالبات را به دانشگاه‌ها پرداخت کرد. اما علی‌رغم این پرداخت قابل‌توجه، بدهی دانشگاه‌ها به شرکت‌های پخش و تولیدکننده‌ها نه‌تنها کاهش نیافته، بلکه دو برابر شده است. این به معنای استفاده ناصحیح از منابع و بی‌توجهی به ویلویت‌های دارویی است.»
مهدی‌زاده بخش دیگری از مشکل را مربوط به قیمت تمام‌شده خدمات درمانی دانست و گفت: «دانشگاه‌ها از محل درآمدهای خود، هزینه‌های آموزشی و درمانی را پوشش می‌دهند و به دلیل پایین بودن تعرفه‌ها، دچار کسری منابع هستند. اما این مشکل نباید باعث شود که بودجه دارو، که به‌صورت مشخص برای تأمین دارو در نظر گرفته شده، به حوزه‌های دیگر منتقل شود.» وی با تأکید بر ضرورت اصلاح فوری این رویه، تصریح کرد: «تمام اسناد بالادستی تأکید دارند که منابع دارویی باید صرف دارو شود. این روند غلط باید متوقف شود و در قالب جلسات هم‌اندیشی با دانشگاه‌ها، باید به یک راهکار عملی و نهایی برای ساماندهی گردش مالی دارو برسیم.»
مدیرکل دفتر راهبری سازمان غذا و دارو در پایان تأکید کرد: «حل این چالش، فقط با تزریق‌های مقطعی بودجه ممکن نیست. باید یک‌بار برای همیشه، ساختار مالی حوزه دارو در دانشگاه‌ها اصلاح شود، تا زنجیره تأمین دچار اخلال نشود و شرکت‌های تولید و پخش نیز بتوانند بدون فشار مضاعف، به کار خود ادامه دهند.»
پخش‌ها زیر بار بدهی و فشار، ستون تأمین دارو را نگه داشته‌اند
در ادامه نشست هم‌اندیشی تأمین پایدار دارو، ابراهیم هاشمی، رئیس انجمن پخش دارو و مکمل ایران با اشاره به وضعیت دشوار شرکت‌های پخش، از همراهی مجموعه سازمان غذا و دارو در ماه‌های اخیر قدردانی کرد و گفت: «در شرایطی که تأمین دارو به یک چالش جدی تبدیل شده بود، دو عامل توانست کمک کند تا آبرومندانه از بحران عبور کنیم؛ یکی پرداخت ۱۲ هزار میلیارد تومانی قبل از عید، و دیگری افزایش منطقی قیمت محصولات.»
وی با قدردانی از سازمان غذا و دارو گفت: «برای ویلین بار شاهد پرداخت‌هایی بودیم که عمده آن در دو مرحله به‌طور کامل انجام شد؛ یکی ۱۰۰ درصدی در شهریور و یکی دیگر با تحقق حدود ۹۵ درصدی. این مبالغ مستقیم به حساب شرکت‌های پخش و تولید واریز شد و فوراً وارد چرخه تأمین دارو شد.»
هاشمی در ادامه گفت: «اگر امروز در تأمین دارو آبرومند ظاهر شده‌ایم، بخش بزرگی از آن مرهون تعامل درست در سطح ملی است. اما متأسفانه این تعامل در همه سطوح وجود ندارد.» وی با انتقاد از عملکرد برخی معوینت‌های غذا و داروی دانشگاه‌ها اظهار داشت: «وقتی دارو کم می‌شود، سازمان غذا و دارو باید پاسخگو باشد؛ اما بودجه و پول دست این سازمان نیست. با این حال، سازمان کنار ما می‌ایستد تا تأمین نقدینگی اتفاق بیفتد. ولی در برخی دانشگاه‌ها، ما حتی معوین غذا و دارو را نمی‌بینیم که برای تخصیص صحیح منابع و پیگیری امور وارد عمل شود.»
وی در ادامه با گلایه از ورود افراد غیرمتخصص به موضوعات فنی پخش دارو گفت: «نمی‌شود افراد بدون تخصص وارد انبارهای پخش شوند و بخواهند نظارت کنند. این مداخلات جز خرابکاری نتیجه‌ای ندارد. این مسئولیت دانشگاه‌هاست که از ورود نیروهای ناآگاه به روند حساس پخش دارو جلوگیری کنند.»
رئیس انجمن پخش دارو با اشاره به فشار اقتصادی شدید بر شرکت‌های پخش گفت: «ما بیش از تولیدکنندگان وام می‌گیریم. برخلاف تصور عمومی، وضعیت مالی پخش‌ها به مراتب بدتر است. ما تمامی مبالغی را که دریافت می‌کنیم، به تولیدکنندگان پرداخت می‌کنیم و تنها درآمد ما، حق‌الزحمه پخش است.»
وی تأکید کرد که در برخی مواقع، اوراقی که به عنوان بخشی از پرداختی‌ها به شرکت‌ها داده می‌شود، تنها در صورت پذیرش زیان توسط صنعت قابل استفاده است: «در مواردی، ما ضرری بین ۵ تا ۳۰ درصد از ارزش اوراق را می‌پذیریم تا بتوانیم آن را نقد کنیم. بدون پذیرش این ضررها توسط صنعت، اصلاً امکان گرفتن این اوراق وجود ندارد.».»
هاشمی در پایان سخنان خود با اشاره به اهمیت انسجام در زنجیره تأمین گفت: «ما همه در یک کشتی هستیم. اگر دارو به دست بیمار نرسد، تمام تلاش‌های ما بی‌ثمر است. باید با هم باشیم، نه روبه‌روی هم.»
رفتار خرید بیمارستان‌ها باید اصلاح شود
وحید محلاتی، دبیر انجمن شرکت‌های پخش دارو در سخنان خود در نشست هم‌اندیشی تأمین پایدار دارو، با تأکید بر لزوم مدیریت اصولی خرید در مراکز درمانی و بیمارستانی، یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد اختلال در چرخه تأمین را «رفتارهای غیرواقعی در خرید دارو» دانست.
وی با اشاره به تجربه دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: «تا یک سال پیش، این دانشگاه تمامی خریدهای مراکز زیرمجموعه خود را کنترل و تنها در صورت تأیید، پرداخت‌ها انجام می‌شد. امیدوارم این روند دوباره ادامه پیدا کند.»
محلاتی با بیان اینکه نظام فعلی خرید دارو در بسیاری از بیمارستان‌ها مبتنی بر نیاز واقعی نیست، افزود: «شرط نانوشته‌ای وجود دارد که می‌گوید اگر بیمارستانی اضافه خرید کند، بعداً فروشنده، مدیرعامل شرکت، معاون وزیر یا حتی رئیس سازمان برنامه و بودجه برای دریافت آن پول تلاش می‌کنند. این یعنی خرید بیش از نیاز، بدون هیچ بازخواست یا سازوکار کنترلی.»
وی ادامه داد: «اگر رفتار خرید بیمارستان‌ها اصلاح نشود و متناسب با نیاز واقعی و موجودی استاندارد انجام نشود، مشکل کمبود منابع و بی‌نظمی در پرداخت‌ها هیچ‌وقت حل نخواهد شد. حتی اگر تمام بودجه کشور صرف تأمین دارو شود، باز هم نتیجه‌ای ندارد، چون سیستم خرید درست عمل نمی‌کند.»
محلاتی پیشنهاد داد از تجربیات موفق دانشگاه‌ها و مراکز درمانی که در این زمینه مدیریت مؤثرتری داشته‌اند استفاده شود و گفت: «اگر همین یک مسئله مدیریت خرید اصلاح شود، احتمالاً بتوانیم بین ۱۰ تا ۲۰ درصد صرفه‌جویی واقعی داشته باشیم و حدود ۹۰ درصد مشکلات تأمین دارو در سطح بیمارستان‌ها حل خواهد شد.»
کمک‌های دولت ضروری است
محمود اعتباری، معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اصفهان، در نشست تأمین پایدار دارو با تأکید بر اهمیت حل مشکلات اقتصادی، گفت: «واقعا مشکل، مشکل اقتصادی است و اگر این مسئله حل نشود، سایر مشکلات هم حل نخواهد شد. ممکن است نوساناتی داشته باشیم، اما به‌طور اساسی راهکار اقتصادی نیست.»
دکتر اعتباری ادامه داد: «در جلسات رؤسای دانشگاه‌ها و معاونین توسعه، ویلویت اصلی نیروی انسانی و رضایتمندی آنها مطرح می‌شود. شرکت‌های پخش به من مراجعه کردند و وقتی گفتم شکایت کنند، این کار را انجام دادند. حتی رئیس دادگستری اصفهان تماس گرفت و از رئیس دانشگاه پرسید چرا پول شرکت پخش داده نمی‌شود.»
وی با اشاره به فشارهای همزمان بر دانشگاه‌ها افزود: «پرستاران و پیمانکاران هم فشار دارند و با ناترازی روبرو هستند که اگر امروز شرکت‌های پخش برای دریافت بدهی به سازمان و غذا و دارو مراجعه نکنند و پول آنها پرداخت شود، فردا پرستاران مراجعه می‌کنند.»
دکتر اعتباری درباره راهکارها اظهار داشت: «یکی از آیتم‌های مهم این است که پول دارو و تجهیزات حتماً به همان حوزه برگردد و صرف امور دیگری نشود. اگر پول در اختیار دانشگاه قرار بگیرد ولی به جای دارو هزینه‌های دیگر شود، مشکل باقی می‌ماند.»
وی در ادامه توضیح داد: «کمک‌هایی که دولت و سازمان غذا و دارو انجام می‌دهند ضروری است، چون دانشگاه‌ها با ناترازی روبرو هستند، اما این کمک‌ها باید مبتنی بر ضریب بدهی نباشد. متأسفانه تا الان به هر کس بدهی بیشتری داشته، پول بیشتری داده‌اند و این باعث می‌شود دانشگاه‌ها به دنبال افزایش بدهی باشند.»
