علیرضا چیذری، رئیس انجمن صنفی تولید، تأمین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی در گفت‌وگو با سالم‌خبر:
بی‌اعتنایی به GMP؛ خطوط تولید داروی ایران از بازار جهانی جا مانده است
تاریخ انتشار :
يکشنبه ۲۸ ارديبهشت ۱۴۰۴ ساعت ۱۵:۳۲
کد مطلب : ۱۸۸۵۳
از سوی دیگر، تحریم‌ها و محدودیت‌های ارزی موجب شده‌اند هزینه‌های تولید افزایش یابد و بازگشت درآمدهای صادراتی به کشور با دشواری همراه باشد. سیاست‌های ارزی پیچیده، از جمله تخصیص ارز حمایتی به برخی مواد اولیه و الزام به پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز در صادرات، فضای رقابت را برای تولیدکنندگان داخلی سخت‌تر کرده است. علاوه بر این، تعدد کارخانه‌های کوچک با ظرفیت‌های محدود، صرفه اقتصادی تولید را کاهش داده و امکان رقابت در بازارهای جهانی را محدود ساخته است.
بحران انرژی نیز به یکی از بزرگ‌ترین معضلات صنعت دارو تبدیل شده است؛ قطعی‌های مکرر برق و کمبود گاز در فصول مختلف سال، باعث شده‌اند بسیاری از واحدهای تولیدی با ظرفیت بسیار پایین فعالیت کنند و حتی چشم‌انداز روشنی برای افزایش تولید در کوتاه‌مدت وجود نداشته باشد. این شرایط نه تنها
با این حال، برخی ظرفیت‌های بالقوه در صنعت دارو وجود دارد که می‌تواند زمینه‌ساز رشد و توسعه باشد؛ برای مثال، توانایی ایران در تولید مولکول‌های دارویی مهم، نشان‌دهنده قابلیت رقابت با تولیدکنندگان بزرگ جهانی است. اما بدون اصلاحات ساختاری، بهبود کیفیت مطابق با استانداردهای جهانی، تجمیع ظرفیت‌ها و تسهیل فرآیندهای صادراتی، این پتانسیل‌ها به نتیجه مطلوب نخواهند رسید. در نهایت، مسیر پیش روی صنعت دارو و تجهیزات پزشکی ایران، نیازمند عزم ملی، برنامه‌ریزی دقیق و حمایت‌های هوشمندانه است تا بتواند از موانع عبور کرده و جایگاه شایسته‌ای در بازارهای جهانی پیدا کند.
علیرضا چیذری، رئیس انجمن صنفی تولید، تأمین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی، در مورد موانع موجود در صادرات حوزه سلامت، با نگاهی به وضعیت صنعت دارو و تجهیزات پزشکی کشور، چالش‌های متعددی را بر سر راه صادرات این محصولات برمی‌شمارد.
او معتقد است یکی از مهم‌ترین موانع، عدم تطابق استانداردهای تولید کارخانه‌های داخلی با معیارهای جهانی است. به گفته او، «یکی از عوامل اصلی مانع صادرات، نداشتن شرایط استاندارد GMP کارخانه‌های ایران با شرایط جهانی است.» این موضوع باعث شده است که محصولات ایرانی نتوانند در بازارهای بین‌المللی جایگاه مناسبی کسب کنند و در پیمان‌های دوجانبه با کشورهایی همچون اعضای سازمان همکاری شانگهای، بخش دارو کمتر مورد توجه قرار گیرد.
چیذری با اشاره به اینکه بازار این کشورها بر اساس استانداردهای
در کنار این چالش، شرایط تحریمی و محدودیت‌های ارزی نیز فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد کرده است. چیذری توضیح می‌دهد که هزینه‌های تولید به دلیل تحریم‌ها و بازنگشتن درآمدهای صادراتی به کشور، به شکل چشمگیری افزایش یافته است. او در این باره می‌گوید: «ارز برخی مواد اولیه دارو با ارز حمایتی 28 هزار و 500 تومانی وارد می‌شود. این ارز مختص به داروهایی است که تولید موارد اولیه آن‌ها در داخل کشور وجود ندارد و در موارد استثناء، مواد اولیه داروهایی که مواد اولیه آن‌ها در داخل کشور هم تولید می‌شود، به شرکت واردات از تاپ برندها با ارز توافقی وارد می‌شود.» به باور او، هدف از واردات این گروه از مواد اولیه، ارتقای میانگین کیفیت دارو در بازار داخلی است تا کارخانه‌های داخلی نیز بهبود کیفیت را در دستور کار قرار دهند.
اما این سیاست واردات، چالش‌هایی را نیز برای صادرکنندگان ایجاد کرده است. به گفته چیذری: «این گروه که با مواد اولیه وارداتی تولید می‌شوند، در صورت صادرات باید مابه‌التفاوت ارز مواد اولیه و صادرات را بپردازند. اما به دلیل آنکه تنها عنصر هزینه‌بر دارو مواد اولیه نیست و مواردی چون نیروی کار، انرژی، بسته‌بندی، استهلاک تجهیزات و... هم دخیل هستند، برآورد این مابه‌التفاوت قیمتی ساده نیست و اکثراً با چالش مواجه است.» این ابهام در محاسبه هزینه‌ها، فضای تصمیم‌گیری را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان دشوارتر کرده است.
چیذری به معضل تعدد کارخانه‌های تولید
در کنار این مشکلات ساختاری، بحران انرژی نیز به چالشی جدی برای صنعت دارو کشور بدل شده است. چیذری با اشاره به کمبود سوخت و قطعی‌های مکرر برق به ویژه در شهرک‌های صنعتی می‌گوید: «کشور ما در سال‌های اخیر با بحران جدی کمبود در نهاده‌های انرژی مواجه است که به طبع آن، شهرک‌های صنعتی با قطعی برق متوالی روبه‌رو هستند و به طور کلی می‌توان گفت داروسازی کشور با یک سوم ظرفیت مشغول به کار است.» وی تأکید می‌کند که کمبود برق در نیمه گرم و کمبود گاز در نیمه سرد سال، موجب شده است این صنعت حتی خوش‌بینی فصلی نیز به تولید دارو با ظرفیت بالاتر نداشته باشد.
چیذری در ادامه به اهمیت مدیریت بازار و تولید اشاره می‌کند و معتقد است بازیگران صنعت دارو باید همواره میان سود و زیان، مسیر درست فعالیت خود را تشخیص دهند. او می‌گوید: «برای عملکرد بهینه در الاکلنگ بازار، با توجه به میزان سود و زیان، بازیگران صنعت داروی کشور به راحتی می‌توانند تشخیص دهند در مسیر درستی فعالیت می‌کنند یا خیر.»
در بخش صادرات، چیذری به توانمندی ایران در تولید برخی داروها اشاره می‌کند و می‌گوید:
در پایان، چیذری به موضوع واردات مواد اولیه دارو می‌پردازد و با اشاره به اظهارات رئیس مجلس مبنی بر اینکه ۹۰ درصد مواد اولیه داروهایی که در داخل کشور تولید می‌شوند وارداتی هستند، این موضوع را نه نشانه ضعف، بلکه بازتاب‌دهنده «شعور اقتصادی» می‌داند. رئیس انجمن صنفی تولید، تأمین، توزیع و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی و دارویی، تأکید می‌کند: «زمانی که مواد اولیه دارو وارد کشور می‌شود، متخصصان داخلی این فرصت را دارند تا به تدریج دانش خود را در حوزه‌ی فعالیت خود افزایش دهند و پروسه را بومی کنند.»
در مجموع، علیرضا چیذری بر لزوم اصلاح ساختار تولید، ارتقای کیفیت مطابق با استانداردهای جهانی، تجمیع ظرفیت‌ها، رفع موانع صادراتی و ایجاد تعادل منطقی میان تولید و واردات تأکید دارد. وی معتقد است تنها با این اقدامات می‌توان به توسعه پایدار و رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی دست یافت و صنعت دارو و تجهیزات پزشکی ایران را از چالش‌های فعلی عبور داد.
