بیماران دیابتی کشور هنوز از درمان های جدید و موثر بی بهره اند

سالم خبر: کنترل و درمان بیماری دیابت امروزه بدون درمان عوارض و کاهش ریسک مرگ و میر ناشی از این بیماری در مدیریت صحیح آن در دنیای پزشکی امروز پذیرفته نیست. به همین دلیل نیز شرکت های داروسازی پیشرو در جهان نه به عنوان تامین کننده دارو، بلکه به عنوان یکی از اصلی ترین حلقه های بهبود کیفیت زندگی و سلامت جامعه  در پی آن هستند تا با تولید داروهای نوین در این زمینه، علاوه بر کنترل قند خون، سایر مشکلات ناشی از دیابت را نیز درمان کنند.

گایدلاین‌های پرتعدد و جدید درمان و کنترل بیماری دیابت به همین دلیل نه تنها شیوه‌های صحیح کنترل قند خون را در دل خود جای داده اند که سعی دارند از آثار مخرب این بیماری بر سایر ارگان های بدن همچون قلب و عروق و کلیه ها جلوگیری کنند.

دستورالعمل های نوینی که هنوز جامعه پزشکی و بیماران دیابت کشور از آن محرومند به همین دلیل می توان اذعان داشت بیماران مبتلا به دیابت کشور از درمان های کامل و موثر و به روز هنوز بی بهره اند.
 
به طور مثال قرص گلی بنکلامید گرچه قند خون را به شدت کاهش می دهد اما در عین حال ریسک بیماری های قلبی و عروقی را بالا می برد و حتی در جهان مصرف آن برای افراد بالای ۶۵ سال ممنوعیت تجویز دارد. این در حالیست که هنوز متخصصان صاحب نامی در کشور هستند که به رغم وجود داروهای نوین، اثربخش و نه چندان گران قیمت تولید داخل همچنان بر تجویز این دارو اصرار دارند.

بنابراین بی راه نیست اگر بگوییم این وظیفه شرکت های داروسازی است که به پزشکان داروهای نوین را معرفی کنند و آنها را در جریان پیشرفت داروها و گایدلاین ها و درمان های جدید ارائه شده در جهان قرار دهند تا در نهایت بیماران از درمان های جدیدتر بهره مند شوند.

غفلت برخی شرکت های داروسازی از این مساله بسیار مهم، موجب شده تا روش های درمانی جدید کمتری به کشور وارد شوند. در واقع نقد جدی ای که به برخی شرکت های تولید دارو در کشور وارد است این است که به جای دید بیمار محور و آینده نگرانه، نگاه کالا محوری به دارو دارند و جز ورود و فروش محصول شان به بازار دغدغه دیگری ندارند. برخی از آنها نه نحوه ارتباط با پزشکان را می دانند و نه نیاز می بینند که به مردم جامعه در مورد بیماری های مختلف به ویژه بیماری های غیرواگیردار یا مزمن که با افزایش میانگین سنی جامعه بروز و شیوع بیشتری پیدا می کند، آگاهی بدهند.

در قرن حاضر شیوع سونامی وار بیماری های غیرواگیر از جمله دیابت به قدری است که دلیل بخش عمده ای از مرگ و میرها در جهان محسوب شده و عدم مهار آن می تواند در آینده منجر به فجایع بهداشتی و درمانی فراوان شود. از جمله برای کشور رو به سالمند ما که باید با سیاست و برنامه های جدید برای پیشگیری و همچنین تشخیص به موقع از بار روانی و مالی آن بر جامعه در سال های نه چندان دور بکاهد.

در ایران همانند کشورهای دیگر بيشترين افزايش تعداد مرگ از سال ۲۰۰۵ در ديابت ديده مي شود که با افزایش 76 درصدی از رتبه دهم به جايگاه ششم علت مرگ در ۲۰۱۶ رسيده است.

فریدون عزیزی رئیس پژوهشکده علوم غدد درون‌ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سمینار روز جهانی دیابت با ارائه آماری از شیوع بیماری دیابت در کشور می گوید که در کشور حدود 6 میلیون بیمار مبتلا به دیابت وجود دارد و حدود ۸ میلیون نفر نیز در مرحله پیش دیابت یا پره‌دیابتی‌ هستند. وی همچنین تاکید می کند که از هر ۶ نفر در کشور یک نفر قندخون بالا دارد و این در حالیست که در تهران از هر ۳ نفر افراد بالغ یک نفر دارای قندخون بالا است؛ ضمن آنکه سالانه ۱٪ به بیماران مبتلا به دیابت و ۲ تا ۴٪ به مبتلایان به پره‌دیابتی‌ اضافه می‌شود.

اما چرا شیوع بیماری دیابت نگران کننده است؟ بیماری دیابت یکی از بیماری هاست که کیفیت و طول عمر بیمار را تحت تاثیر خود قرار می دهد و موجب کاهش کارامدی سرمایه انسانی کشور می شود. مطالعات نشان می دهد افراد مبتلا به دیابت و بالای 60 سال نسبت به سایرین، 6 سال طول عمر کمتری دارند و در صورت بروز مشکلات قلبی_ عروقی و مغزی این عدد به 12 سال هم می رسد.

در واقع خطر کلی مرگ بین مبتلایان به دیابت حداقل دو برابر بیش از همتایان غیر دیابتی آنهاست. بسیاری از مرگ های منتسب به دیابت ناشی از عوارض قلبی عروقی است و بیماران مبتلا به دیابت 2 تا 4 برابر بیش از افراد عادی در معرض مشکلات  قلبی_ عروقی و سکته های مغزی قرار می گیرند. نکته قابل تامل دیگر اینکه این مرگ ها معمولا زمانی اتفاق می افتند که بیماران از نظر اقتصادی در جامعه فعال هستند؛

بنابراین بیماری و تبعات ناشی از آن موجب افت بازدهی و کاهش بهره وری می شود. جموع هزینه های غیر مستقیم دیابت در 25 کشور آمریکای لاتین نشان می دهد که این مخارج، پنج برابر هزینه های مستقیم مراقبت های بهداشتی دیابت است. علاوه بر این هرچه اپیدمی بیمرای دیابت گسترده تر شود هزینه این بیماری مشتمل بر تشخیص، درمان و عوارض ناشی از آن نیز افزایش پیدا می کند؛ به طوری که هزینه پزشکی بیماران مبتلا به دیابت به طور متوسط 2.3 دهم برابر بیشتر از افراد غیر دیابتی است.

به دلیل اثر اقتصادی قابل توجه دیابت بر جامعه و نظام سلامت، مدیریت و مراقبت از این بیماری به هزینه بالایی نیاز دارد. در حال حاضر ۱۲ درصد کل بودجه سلامت جهان صرف دیابت می شود. در ایران نیز در سال ۲۰۱۴ هزینه دیابت برای هر فرد ۷۲۲ دلار برآورد شده است.