سرانه مصرف دارو در کشور در پایین‌ترین حد ممکن است

اکبر عبداللهی اصل در واکنش به سخنان مدیرعامل سازمان بیمه سلامت که گفته بود، میزان مصرف دارو در ایران معادل چین است، توضیح داد: میزان مصرف دارو با معیارهای مختلفی سنجیده می شود اما سالهاست وزارت بهداشت براساس یک رویه، با جمع زدن تعداد اقلام دارویی در شکل های مختلف، گزارش میزان مصرف دارو را اعلام می کند.

وی ادامه داد: در این گزارشها یک عدد شربت، یک قرص ساده و یک آمپول را با هم جمع زده و سه عدد مصرف اعلام می کنند، بنابراین اگر یک بیمار به جای یک شیشه شربت ۱۲ قاشقی، تعداد ۱۲ قرص مصرف کند، میزان مصرف داروی کشور ۱۲ برابر اعلام می شود. برای رفع این مشکل سالهاست که در گزارشهای علمی از معیار DID استفاده می‌شود.

مدیر کل سابق داروی سازمان غذا و دارو ادامه داد: این شاخص مصرف دارو که توسط توسط سازمان جهانی بهداشت معرفی شده است، بیان می کند که هر هزار نفر جمعیت یک کشور از هر قلم دارو چند دوز استاندارد در یک روز مصرف کرده‌اند. این شاخص برای گروه‌های دارودرمانی پرمصرف کشور محاسبه و در نشریات علمی منتشر شده و تنها راه مقایسه مقدار مصرف دارو بین کشورها است.

وی گفت: روش دیگر گزارش سرانه ارزشی مصرف دارو با واحدهای پولی است. این سرانه برای اینکه قابلیت مقایسه بین کشورها را داشته باشد اغلب با ارزش دلاری بیان می شود. به عبارتی میزان کل داروی مصرفی کشور بر حسب دلار به جمعیت تقسیم شده و به صورت سرانه بیان می‌شود.



عبداللهی اصل افزود: مقایسه میزان مصرف داروی کشور بر اساس شاخص سرانه دلاری نشان می دهد، سرانه مصرف دارو در ایران و چین نزدیک است (نه میزان مصرف کل کشور) این یعنی که چین با جمعیت ۱۷ برابر ایران ۱۸ برابر ایران مصرف دارو دارد. ولی یک شهروند چین با یک شهروند ایرانی تقریبا هزینه دارویی یکسان دارند و این قاعدتا اسف بار نیست.

عضو هیئت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: بر اساس شاخص DID در گروه‌های مختلف درمانی مصرف داروی ایران بیشتر نیست، برای نمونه مقایسه ایران با چند کشور در مصرف داروهای دیابت نشان می دهد که مصرف ایران چندان بالا نیست و در حد کشور نیجریه است.



وی گفت: از سوی دیگر آمارهای وزارت بهداشت ایران نشان می‌دهد، مهمترین و بیشترین بیماریهای رایج کشور، بیماریهای قلبی، فشارخون، دیابت، سرطانها، بیماریهای تنفسی، بیماریهای گوارشی و بیماریهای اعصاب و روان هستند. بررسی الگوی مصرف داروهای این بیماران نشان می‌دهد که عمده داروهای این بیماران فقط توسط پزشک نسخه شده و هیچ بیماری خودسرانه تراستوزوماب (سرطان)، انسولین (دیابت)، کلوپیدوگرل (قلب و عروق)، یا سفنریاکسون (انتی‌بیوتیک) که داروهای پر هزینه هستند، را مصرف نمی‌کنند و بدون نظر پزشکان نوع دارو یا دوز آن را تغییر نمی‌دهند.

مدیرکل سابق داروی وزارت بهداشت افزود: مطالعات نشان می دهد که فقط در مورد آنتی بیوتیک های خوراکی سرانه مصرف ایرانیان بر اساس شاخص DID بالاتر از کشورهای توسعه یافته که این امر ناشی از مصرف خودسرانه کپسول آموکسی سیلین خوراکی است و با حذف آن از آمار، مصرف آنتی‌بیوتیک های کشور نیز تا حد نصف کاهش می یابد.

عبداللهی اصل گفت: در نهایت این آمارها نشان می‌دهد که میزان مصرف دارو نه تنها در ایران بالا نیست بلکه به علت اعمال برخی سیاست در صدور مجوز ورود داروهای جدید به کشور و نیز نبود غربالگری مناسب بیماریهای غیر واگیر مصرف دارو نسبت به کشورهای توسعه یافته بسیار پایین تر بوده و اجرای سیاست های ملی دارویی از نظر دسترسی و قابلیت پرداخت نیاز به ارتقا دارد.

وی افزود: سازمانهای بیمه باید به جای فرافکنی و متهم جلوه دادن بیماران در مصرف خودسرانه و پزشکان در تجویز غیرمنطقی دارو، سعی کنند با استفاده از دانش و تکنولوژی و تکنیک های روز مدیریتی در حوزه بیمه و استفاده صحیح از ابزارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات، هزینه های روز افزون خود را مدیریت کنند.

عضو هیئت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: متخصصان و کارشناسان متبحری در دانشگاه‌ها، شرکتها و هسته های فناوری حوزه سلامت الکترونیک و حتی بدنه خود سازمانهای بیمه وجود دارند که در صورت شنوا بودن گوش سیاستگذاران و مسئولان در حوزه مدیریت اطلاعات حوزه سلامت و بیمه، حاضر به هرگونه همکاری در مدیریت هزینه ها و افزایش بهره وری و رضایتمندی مردم از بیمه‌های درمانی کشور هستند.

محمد مهدی ناصحی مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران هفته گذشته گفته بود: ایران با جمعیت ۸۰ میلیونی به اندازه کشور ۱.۵ میلیارد نفری چین مصرف دارو دارد و روابط ناسالم در بازار دارویی ایران زیاد است.

به گفته او، ایران از نظر مصرف دارو جزو سه کشور اول دنیاست و میزان مصرف دارو در ایران به اندازه چین است. بسیاری از پزشکان بدون ملاحظه بیش از اندازه استاندارد دارو تجویز می کنند و بازار قاچاق دارو نیز در ایران بسیار گسترده است.