افتتاح پرطمطراق، چرا خودروهای داخلی از تست تصادف جا ماندند؟

سالم‌خبر: مرکز ملی تست تصادف خودرو با حضور بالاترین مقام اجرایی کشور؛ عارف، معاون اول رییس‌جمهور امروز افتتاح شد. 

افتتاح این مرکز در کشوری که هر سال یکی از بالاترین آمارهای تلفات جاده‌ای را ثبت می‌کند و سال‌هاست کیفیت پایین خودروهای تولید داخل با انتقادهای گسترده مواجه است شاید در ظاهر اقدامی رو به جلو باشد؛ اما انتخاب نخستین خودروی آزمایشی این مرکز، بیش از آنکه پیام اطمینان‌بخش داشته باشد، سوالات بسیاری را مطرح می‌کند. چرا که اولین تست رسمی نه روی یک خودروی داخلی مثل پراید، تیبا، کوئیک یا ساینا بلکه روی تیگو ۷ (فونیکس FX پرومکس) انجام شد؛ خودرویی وارداتی که خیلی قبل‌تر آزمون‌ خود را با توجه به قوانین ایمنی بین‌المللی بسیار سخت پشت سر گذاشته است.

در مراسم افتتاحیه که معاون اول رئیس‌جمهور، وزیر صمت، وزیر راه و شهرسازی، رئیس سازمان استاندارد و رئیس پلیس راهور حضور داشتند، از «آغاز فصل جدیدی در ایمنی خودرو» سخن گفته شد؛ اینکه این فصل جدید آیا در آینده تاثیری بر کاهش تصادفات و آمار قربانیان آن خواهد داشت اما افکار عمومی این سؤال را مطرح می‌کند که اگر قرار است نخستین آزمون این مرکز به خودرویی اختصاص یابد که پیشاپیش ۵ ستاره ایمنی اروپا و استرالیا را دریافت کرده، تکلیف خودروهایی که سال‌هاست محل تردید ایمنی بوده‌اند چه می‌شود؟

ابهام‌ها به همین‌جا ختم نمی‌شود. اگرچه خودروهای داخلی خیلی وقت است آزمون و تست‌های خود را در خیابان و جاده های کشور پس داده است اما این سوال مطرح است که در نخستین مرکز ملی تست تصادف با این افتتاحیه پرطمطراق آیا قرار است گزارش رسمی، عدد، نمودار یا ویدیوی قابل استناد از نتایج تست خودروها به ویژه تولید داخل منتشر شود یا نتایج تست‌ها آرشیو شده تا دست هیچ بنی بشری به آن نرسد و دست آخر خودروی ناایمن از خط تولید کنار گذاشته نشود، این مرکز چه تفاوتی با ساختارهای تشریفاتی گذشته خواهد داشت؟

از سوی دیگر، منتقدان می‌پرسند آیا در کشوری با این حجم از تصادفات مرگبار، تمرکز صرف بر ایجاد یک مرکز جدید کافی است؟ یا بار دیگر به‌جای پرداختن به اصل مسئله یعنی کیفیت پایین برخی خودروهای داخلی، ضعف نظارت و اجرای ناقص قوانین ایمنی، به فرع پرداخته شده است؟ به‌ویژه آنکه بسیاری از خودروهای وارداتی یا مونتاژی، پیش از ورود به بازار ایران، آزمون‌های سخت‌گیرانه ایمنی را پشت سر گذاشته‌اند، اما محصولات داخلی همچنان از چنین غربالگری شفافی عبور نکرده‌اند.

این پرسش‌ها زمانی پررنگ‌تر می‌شود که به یاد بیاوریم وزیر بهداشت، محمدرضا ظفرقندی، درست پیش از سال جدید و آغاز سفرهای نوروزی، «پویش نه به تصادفات» را مطرح کرد؛ پویشی که به‌رغم اهمیت حیاتی آن، با استقبال و همراهی مؤثر نهادهای مسئول مواجه نشد. اکنون این سؤال جدی مطرح است که مرکز ملی تست تصادف قرار است چه خدمتی ملموس و فوری به کاهش تلفات جاده‌ای ارائه کند، وقتی سیاست‌های پیشگیرانه، فرهنگ‌سازی و اصلاح ساختاری ایمنی خودروها همچنان در حاشیه مانده‌اند؟

در نهایت، اصل ایجاد چنین مرکزی می‌تواند اقدامی درست و ضروری باشد، اما اعتبار و کارآمدی آن نه با مراسم افتتاح، بلکه با انتخاب خودروهای درست برای آزمون، انتشار شفاف نتایج و شجاعت در کنار گذاشتن خودروهای ناایمن سنجیده خواهد شد؛ آزمونی که به نظر می‌رسد هنوز آغاز نشده است.