پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی گزارش داد:
رشد ۱۲ درصدی تولید دارو در کشور زیر سایه فشار بی‌ثباتی و بی‌حمایتی
تاریخ انتشار :
شنبه ۱۰ آبان ۱۴۰۴ ساعت ۰۸:۵۱
کد مطلب : ۲۰۰۶۷
سالم‌خبر: شاخص کل تولید صنعتی شرکت‌های بورسی در تابستان ۱۴۰۴ در حالی نسبت به سال گذشته رشد منفی ۰.۸ درصدی را ثبت کرده و در پی آن صنایع مختلفی با افت تولید مواجه بوده‌اند که در این میان آمارها حاکی آز آن است؛ صنعت داروی کشور در کنار صنایع غذایی با بیشترین رشد تولید در میان همه بخش‌ها پیشتاز بوده است.
به گزارش سالم‌خبر به نقل از گزارش ماهانٔه تولید صنعتی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی؛ صنایع دارویی کشور با رشد ۱۲ درصدی تولید تا پایان شهریور ۱۴۰۴ نشان دادند که به رغم رکود کلی در صنعت، همچنان یکی از پرتولیدترین و مقاوم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور هستند.
گزارش جدید پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی درباره شاخص تولید صنعتی بر پایه داده‌های شرکت‌های بورسی، تصویری روشن؛ هرچند ناقص به دلیل نبود آماری دقیق از وضعیت صنایع کشور ارائه می‌دهد؛ براساس این آمار بورسی در حالی که بسیاری از صنایع به دلیل کاهش تقاضا، نوسانات ارزی یا محدودیت واردات به حاشیه رفته‌اند، صنعت دارو با وجود فشارهای مضاعف، مسیر رشد را ادامه می‌دهد.
رشد تولید دارویی؛ پیشرو در میان صنایع حیاتی
بر اساس داده‌های این گزارش، میزان رشد تولید در صنایع دارویی در تابستان ۱۴۰۴ (سه‌ماهه منتهی به شهریور) برابر ۱۲.۰ درصد بوده است. این عدد در مقایسه با رشد منفی ۰.۸ درصدی شاخص کل تولید صنعتی، نمایانگر شکاف عمیقی در عملکرد بخش‌های مختلف اقتصادی است.
صنایع غذایی نیز با ۱۷.۷ درصد رشد در همین بازه، بالاتر از دارو قرار گرفته‌اند، اما تفاوت اصلی در ماهیت محصول است؛ کالاهای اساسی مانند غذا و دارو در هنگامه بحران‌ها تقاضای همیشگی دارند و هرگونه اختلال در تولید آن‌ها اثر مستقیم بر سلامت جامعه باقی می‌گذارد.
از تورم تا بی‌ثباتی ارزی؛ دارو چگونه زنده ماند؟
با نگاهی به روند شاخص قیمت صنایع مختلف طی سال گذشته، مشاهده می‌شود که تورم صنعت دارو در شهریور ۱۴۰۴ به ۶۵.۳ درصد رسیده است؛ رقمی که حتی با افزایش قیمت‌های گفتاری و ریالی در بازار دارویی هم‌خوانی دارد. این تورم نقطه به نقطه که به قیمت محصولات نهایی مربوط می‌شود، نتیجه مستقیم نوسانات شدید نرخ ارز، کاهش عرضه مواد اولیه وارداتی و اعمال فشارهای قیمتی از سوی سیاست‌گذار است.
اما نکته مهم آن‌جاست که این فشارها تولید را متوقف نکرده‌اند، بلکه در بسیاری موارد باعث شده تا شرکت‌های دارویی اقدام به تقویت سطح «ذخیره‌سازی استراتژیک» خود کنند. به بیان دیگر، تولیدکنندگان به این نتیجه رسیده‌اند که برای جلوگیری از شوک قیمتی یا ارزیابی نادرست دولت در تخصیص ارز دارویی، راهی جز افزایش موجودی انبار برای ماه‌های پیش رو ندارند.
موجودی انبار: زنگ خطر یا حسگر آینده‌نگری؟
در همین گزارش اشاره شده که در بخش دارویی، با وجود افزایش تولید، موجودی استراتژیک انبار نیز افزایش یافته است؛ اتفاقی که بر خلاف صنایع غذایی یا پتروشیمی است که با کاهش موجودی مواجه شده‌اند. این رشد موجودی می‌تواند به معنای دو چیز باشد: اول، کاهش قدرت خرید بازار داخلی و یا تأخیر در تسویه مطالبات بیمه‌ای؛ دوم، مدیریت ریسک تأمین در ماه‌هایی که دلار ناپایدار است و سیاست‌گذاری ارزی در حالت سردرگمی قرار دارد.
اگرچه افزایش موجودی در افق کوتاه‌مدت، امنیت بیماران را تضمین می‌کند، اما در بلندمدت می‌تواند به‌عنوان دارایی بلوکه‌شده فشار مضاعفی بر نقدینگی شرکت‌های دارویی وارد کند.
نقش اندازه بنگاه در نوسانات تولید
نکته قابل‌توجه این گزارش، رشد متفاوت شرکت‌های کوچک و بزرگ است. در تابستان ۱۴۰۴، بنگاه‌های کوچک با رشد مثبت ۹.۶ درصدی بهتر از شرکت‌های بزرگ فعال بوده‌اند. بنگاه‌های بزرگ با ساختار سنگین‌تر و وابستگی بیشتر به زنجیره تأمین جهانی، در معرض ریسک بیشتری از نوسانات واردات قرار دارند. اما بنگاه‌های کوچک‌تر که تولید محصولات کمتر پیچیده یا با ترکیبات داخلی بیشتر دارند توانسته‌اند انعطاف بیشتری از خود نشان دهند.
با این حال، نمی‌توان از این موضوع ساده عبور کرد که اغلب شرکت‌های کوچک همزمان با رشد تولید، با چالش جدی در دسترسی به نقدینگی و اعتبار بانکی مواجه‌اند. در صنعتی که میانگین گردش مالی آن بالاست، عدم توجه دولت به تأمین مالی خرد یا حمایت‌های بیمه‌ای می‌تواند به موج جدیدی از تعطیلی واحدهای کوچک منجر شود.
قدرت صادرات در داروسازی ایران چقدر است؟
داده‌های مربوط به فروش صادراتی شرکت‌ها نشان می‌دهد که در حالی که صادرات صنایع فلزات اساسی و فرآورده‌های نفتی رشد مثبت داشته، صادرات دارو در تابستان امسال منفی بوده است. این موضوع بیش از هر چیز به مشکلات استاندارد صادراتی، عدم هماهنگی با نهادهای سلامت کشورهای مقصد و موانع اداری برمی‌گردد.
این ضعف ساختاری را می‌توان از زاویه دیگری هم دید: ایران، با وجود برخورداری از توان تولید داروهای استراتژیک بیولوژیک، هنوز نتوانسته سهمی قابل‌توجه از بازارهای منطقه‌ای را به خود اختصاص دهد.
صنعت دارو، بازیگری تنها در میدان سیاست‌های خاموش
صنعت داروسازی در ایران، با وجود وجود عدم‌ثبات ارزی، پشتوانه ناکافی حمایتی از سوی دولت، تورم ۶۵ درصدی، تاخیر چندماهه در پرداخت بیمه‌ها و قیمت دستوری و نبود نقدینگی، همچنان چرخه تولید را چرخانده است. این داده‌ها نشان نمی‌دهند که این صنعت در شرایط خوبی است؛ بلکه نشان می‌دهند تولیدکنندگان با وجود فشار مضاعف، هنوز دست از کار نکشیده‌اند.
وقت آن رسیده که سیاست‌گذاران نگاه ابزاری به صنعت دارو را کنار بگذارند و آن را صرفاً نه به‌عنوان یک واحد اقتصادی فعال، بلکه بازویی امنیت ملی و سلامت عمومی در نظر بگیرند. دسترسی به دارو، در دنیای پساکرونا و در دوران جنگ‌های ژئوپلیتیک، تبدیل به یک کارت استراتژیک شده است؛ کارتی که ایران نمی‌تواند به‌سادگی آن را از دست بدهد.
گزارش جدید پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی درباره شاخص تولید صنعتی بر پایه داده‌های شرکت‌های بورسی، تصویری روشن؛ هرچند ناقص به دلیل نبود آماری دقیق از وضعیت صنایع کشور ارائه می‌دهد؛ براساس این آمار بورسی در حالی که بسیاری از صنایع به دلیل کاهش تقاضا، نوسانات ارزی یا محدودیت واردات به حاشیه رفته‌اند، صنعت دارو با وجود فشارهای مضاعف، مسیر رشد را ادامه می‌دهد.
رشد تولید دارویی؛ پیشرو در میان صنایع
بر اساس داده‌های این گزارش، میزان رشد تولید در صنایع دارویی در تابستان ۱۴۰۴ (سه‌ماهه منتهی به شهریور) برابر ۱۲.۰ درصد بوده است. این عدد در مقایسه با رشد منفی ۰.۸ درصدی شاخص کل تولید صنعتی، نمایانگر شکاف عمیقی در عملکرد بخش‌های مختلف اقتصادی است.
صنایع غذایی نیز با ۱۷.۷ درصد رشد در همین بازه، بالاتر از دارو قرار گرفته‌اند، اما تفاوت اصلی در ماهیت محصول است؛ کالاهای اساسی مانند غذا و دارو در هنگامه بحران‌ها تقاضای همیشگی دارند و هرگونه اختلال در تولید آن‌ها اثر مستقیم بر سلامت جامعه باقی می‌گذارد.
از تورم تا بی‌ثباتی ارزی؛ دارو چگونه زنده ماند؟
با نگاهی به روند شاخص قیمت صنایع مختلف طی سال گذشته، مشاهده می‌شود که تورم صنعت دارو در شهریور ۱۴۰۴ به ۶۵.۳ درصد رسیده است؛ رقمی که حتی با افزایش قیمت‌های گفتاری و ریالی در بازار دارویی هم‌خوانی دارد. این تورم نقطه به نقطه که به قیمت محصولات نهایی مربوط می‌شود، نتیجه مستقیم نوسانات شدید نرخ ارز، کاهش عرضه مواد اولیه وارداتی و اعمال فشارهای قیمتی از سوی سیاست‌گذار است.
اما نکته مهم آن‌جاست که این فشارها تولید را متوقف
موجودی انبار: زنگ خطر یا حسگر آینده‌نگری؟
در همین گزارش اشاره شده که در بخش دارویی، با وجود افزایش تولید، موجودی استراتژیک انبار نیز افزایش یافته است؛ اتفاقی که بر خلاف صنایع غذایی یا پتروشیمی است که با کاهش موجودی مواجه شده‌اند. این رشد موجودی می‌تواند به معنای دو چیز باشد: اول، کاهش قدرت خرید بازار داخلی و یا تأخیر در تسویه مطالبات بیمه‌ای؛ دوم، مدیریت ریسک تأمین در ماه‌هایی که دلار ناپایدار است و سیاست‌گذاری ارزی در حالت سردرگمی قرار دارد.
اگرچه افزایش موجودی در افق کوتاه‌مدت، امنیت بیماران را تضمین می‌کند، اما در بلندمدت می‌تواند به‌عنوان دارایی بلوکه‌شده فشار مضاعفی بر نقدینگی شرکت‌های دارویی وارد کند.
نقش اندازه بنگاه در نوسانات تولید
نکته قابل‌توجه
با این حال، نمی‌توان از این موضوع ساده عبور کرد که اغلب شرکت‌های کوچک همزمان با رشد تولید، با چالش جدی در دسترسی به نقدینگی و اعتبار بانکی مواجه‌اند. در صنعتی که میانگین گردش مالی آن بالاست، عدم توجه دولت به تأمین مالی خرد یا حمایت‌های بیمه‌ای می‌تواند به موج جدیدی از تعطیلی واحدهای کوچک منجر شود.
قدرت صادرات در داروسازی ایران چقدر است؟
داده‌های مربوط به فروش صادراتی شرکت‌ها نشان می‌دهد که در حالی که صادرات صنایع فلزات اساسی و فرآورده‌های نفتی رشد مثبت داشته، صادرات دارو در تابستان امسال منفی بوده است. این موضوع بیش از هر چیز به مشکلات استاندارد صادراتی، عدم هماهنگی
این ضعف ساختاری را می‌توان از زاویه دیگری هم دید: ایران، با وجود برخورداری از توان تولید داروهای استراتژیک بیولوژیک، هنوز نتوانسته سهمی قابل‌توجه از بازارهای منطقه‌ای را به خود اختصاص دهد.
صنعت دارو، بازیگری تنها در میدان سیاست‌های خاموش
صنعت داروسازی در ایران، با وجود وجود عدم‌ثبات ارزی، پشتوانه ناکافی حمایتی از سوی دولت، تورم ۶۵ درصدی، تاخیر چندماهه در پرداخت بیمه‌ها و قیمت دستوری و نبود نقدینگی، همچنان چرخه تولید را چرخانده است. این داده‌ها نشان نمی‌دهند که این صنعت در شرایط خوبی است؛ بلکه نشان می‌دهند تولیدکنندگان با وجود فشار مضاعف، هنوز دست از کار نکشیده‌اند.
وقت آن رسیده که سیاست‌گذاران نگاه ابزاری به صنعت دارو را کنار بگذارند و آن را صرفاً نه به‌عنوان یک واحد اقتصادی فعال، بلکه بازویی امنیت ملی و سلامت عمومی در نظر بگیرند. دسترسی به دارو، در دنیای پساکرونا و در دوران جنگ‌های ژئوپلیتیک، تبدیل به یک کارت استراتژیک شده است؛ کارتی که ایران نمی‌تواند به‌سادگی آن را از دست بدهد.
