داروسازان جامانده از موج تورم تولید؛ رشد قیمت دارو نصف سایر صنایع!

سالم‌خبر: بر اساس جدیدترین آمار سندیکای دارویی، رشد قیمت دارو کمتر از نصف میانگین رشد قیمت در سایر صنایع کشور است، جدیدترین داده‌های آماری نشان می‌دهد شاخص قیمت تولیدکننده در صنعت داروسازی طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۳، کمترین میزان رشد را در بین صنایع مختلف کشور داشته است. این شاخص برای دارو تنها عدد ۷۷۱ را نشان می‌دهد؛ در حالی که متوسط کل صنایع دیگر به ۱۳۳۱ رسیده است.

بر اساس این آمار، طی هشت سال گذشته اصلاح قیمت محصولات تولیدکننده در بسیاری از صنایع کشور بیش از دو برابر شده اما در صنعت داروسازی رشد قیمت بسیار محدود بوده است.

این اختلاف قابل‌توجه نشان می‌دهد سیاست‌های کنترلی و محدودیت‌های قیمتی در حوزه دارو، مانع از تطبیق قیمت با افزایش هزینه‌های تولید شده‌اند. در واقع، در حالی‌که سایر صنایع امکان افزایش قیمت متناسب با تورم را داشته‌اند، تولیدکنندگان دارو ناچار به ادامه فعالیت با حاشیه سود پایین و در برخی موارد زیان‌ده بوده‌اند.

مهدی زمانی، داروساز در مورد چالش‌های کمبود دارویی در کشور می‌گوید: وقتی دارویی در سطح شهرستان، استان یا کشور با کمبود مواجه می‌شود برخی مراجعان با ارائه نسخ حاوی اقلام با تعداد بیش از نیاز یک دوره مصرف خود باعث بروز مشکلاتی می‌شوند. برای مثال هفته پیش بیماری با دو نسخه قرص «مزالازین» هر برگ نسخه شامل ۲۰۰ عدد به داروخانه مراجعه کرد که من ضمن تحویل یک نسخه به مراجعه‌کننده گفتم نسخه بعدی را هفته آینده یا از داروخانه دیگری تهیه کند، اما بیمار اعتراض کرد «من می‌بینم توی قفسه دارید و باید بدهید». اینجا سه موضوع مطرح است؛ آیا بیمار واقعا چهارصد عدد قرص را در عرض یک هفته یا یک ماه مصرف می‌کند؟ من به عنوان مدیر داروخانه آیا نباید موجودی قفسه خود را جهت پاسخگو بودن به تمامی مراجعان مدیریت کنم؟ از سویی همین مراجعه‌کننده بحث شکایت را مطرح کرد و گاهی طرح این‌گونه شکایات در مراکز و اداراتی صورت می‌گیرد که کارشناس این مسئله نیستند و اعلام نظر اینگونه مراجع نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه فقط باعث ایجاد جو بدبینی و بحرانی‌تر شدن اوضاع می‌شود.

قیمت گذاری نامناسب و تصمیمات مدیریتی مقطعی، داروخانه‌ها را به خط مقدم اعتراضات بیماران و ایجاد بازار سیاه تبدیل می‌کند، وی اظهار می‌دارد: در بحث کمبود برخی اقلام، موضوع قیمت‌گذاری هم مطرح است. برای مثال، کجای دنیا شما با مبلغی معادل هزار تومان می‌توانید دارو تهیه کنید در حالی که به عنوان مثال قرص متوکلوپرامید، دی سیکلومین یا دیفنوکسیلات با قیمت هر ورق هزار تومان به فروش می‌رسد. واضح است که با یک حساب سرانگشتی هزینه تولید دارو، بسته‌بندی و هزینه نیروی انسانی باعث می‌شود تولیدکننده بیشتر دچار مشکلات اقتصادی شود. برای نمونه کپسول «فیفول» برای درمان فقر آهن به قیمت هر بسته ۳۰ عددی ۴۹ هزار تومان به فروش می‌رسد اما چند ماهی است که به بهانه افزایش قیمت، نایاب است و توزیع‌کننده آن را به داروخانه عرضه نمی‌کند.

زمانی ادامه می‌دهد: شرکت تولید یا واردکننده به دلیل تورم در خواست افزایش قیمت می‌کند، اما از سویی سازمان‌های بیمه‌گر زیر بار این افزایش قیمت حداقل برای مدت‌ها نمی‌روند و پوشش نمی‌دهند. دولت هم به منظور کنترل تورم اجازه افزایش قیمت را نمی‌دهد. در این شرایط، آسان‌ترین راه برای تولیدکننده یا واردکننده و حتی توزیع‌کننده ارائه قطره‌چکانی یا عدم واردات داروست و در نهایت این بیمار است که آسیب می‌بیند و داروخانه‌ها به عنوان آخرین حلقه زنجیره دارویی متهم به احتکار یا موارد دیگر می‌شوند و شاهدیم در مواردی که اعتراضات به سطح فضای مجازی یا جراید می‌کشد، نهایتا دولت با افزایش قیمت موافقت می‌کند و بلافاصله همان دارو به صورت فراوان وارد چرخه توزیع می‌شود. همه این موارد به دلیل عدم درک صحیح از نحوه مدیریت کلان است.

زمانی تاکید می‌کند: از سوی دیگر به عنوان مثال آمپول «سفازولین» که جزء دسته دارویی آنتی‌بیوتیک‌هاست و توسط بسیاری از پزشکان در مطب تجویز می‌شود، یک‌باره در دسته داروهای بیمارستانی قرار گرفت و شرکت‌های توزیع‌کننده به داروخانه‌های خارج از بیمارستان توزیع کردند. همان آمپول که به قیمت ۲۵۰۰ تومان در قبال نسخه پزشک به فروش می‌رسید، یکباره در سطح داروخانه‌ها به قیمت حدود ۶۰۰۰ تومان رسید، آن هم فقط به یک دلیل: چون داروخانه‌ها برای پیچیدن نسخه‌های زیاد که حاوی این آمپول بود مجبور شدند از طریق دلالان اقدام کنند یعنی داروخانه بیمارستان‌ها مبادرت به خرید ۲ یا سه برابر نیاز خود از این دارو می‌کردند، سپس به واسطه افرادی به قیمت ۵۰۰۰ تومان به داروخانه‌های بیرون می‌فروختند. یک تصمیم اشتباه در مقطعی موجب شد شاهد بحران و افزایش سه برابری قیمت دارو باشیم. در حال حاضر همین امر درباره آمپول لیدوکائین هم در جریان است و این به معنای عدم نگرش و مدیریت صحیح است. چنین تصمیم‌هایی فقط باعث پا گرفتن دلالان و ایجاد زمینه قاچاق می‌شود که داروخانه‌ها هم به ناچار وارد این چرخه سر تا پا اشتباه و خطرناک می‌شوند.

وی ادامه می دهد: روزانه شاهد اعتراضات بسیاری از سوی بیماران هستیم؛ برای مثال به خاطر کمبود داروهایی مثل انسولین قلمی، قرص پلاویکس و کپسول دپاکین که داروهای ضروری برای بیماران هستند اعتراضاتی وجود دارد. در برهه‌ای کمبود داروی پرامی پکسول باعث شد یک بیمار مبتلا به ناراحتی پای بیقرار که نیاز ضروری به دارو داشت بگوید چند شب است خواب و خوراک ندارد و داروخانه را مقصر می‌دانست، چون حلقه انتهایی توزیع و تحویل دارو داروخانه است. در مواردی که دارویی در داروخانه موجود نیست و نایاب است بیمار به گمان اینکه داروخانه عمدا دارو را نمی‌دهد با بیان این جمله که هر چقدر هزینه‌اش می‌شود من پرداخت می‌کنم، خستگی ناشی از تمام این ناملایمات را در ذهن و تن پرسنل داروخانه دو چندان می‌کنند، زیرا زنجیره این عدم مدیریت‌ها در سطح کشور و بویژه استان موجب می‌شود یک داروساز در نظر بیمار در حد یک دلال سلامت تنزل پیدا کند.