زنجیره دارو گرفتار مطالبات معوق؛ خط مقدم درمان خالی می‌ماند؟!

سالم‌خبر: پشت تابلوی پرشکوه تولید 98 درصدی دارو در کشور و تاب‌آوری صنایع داروسازی در شرایط پساجنگ 12 روزه و چالش‌های ماندگار از پیش از جنگ، واقعیت‌های تلخی نهفته است: کاهش حاشیه سود، انباشت مطالبات، قطعی‌های مکرر برق و گاز، و فشار نقدینگی که هر روز ادامه حیات شرکت‌های دارویی را دشوارتر می‌سازد.

بابک مصباحی، کارشناس صنعت دارو در گفت‌وگو با سالم‌خبر به بررسی وضعیت موجود صنایع داروسازی کشور پرداخت. او از کارنامه موفق داروسازی کشور گفت و در عین حال هشدار داد که تداوم این مسیر بدون اصلاح سیاست‌های حمایتی و اقتصادی امکان‌پذیر نخواهد بود.

وی گفت: «وقتی به سال‌های گذشته نگاه می‌کنیم، می‌بینیم صنعت داروسازی ایران در بزنگاه‌های مختلف بارها و بارها امتحان خود را پس داده است. از بحران‌های اقتصادی گرفته تا دوران همه‌گیری کرونا، این صنعت نشان داد که توانایی واکنش سریع دارد و می‌تواند خدمات مورد نیاز بیماران را به‌موقع تأمین کند. داروخانه‌ها، کارخانه‌های داروسازی و دیگر بخش‌های این اکوسیستم توانستند با انسجام و همکاری، نیازهای حیاتی کشور را برآورده کنند. همین انسجام است که امروز مایه افتخار ماست.»

وی با اشاره به نقش داروخانه‌ها در شرایط بحرانی گفت: «حتی در روزهایی که بسیاری از بخش‌های کشور درگیر تعطیلی یا اختلال بودند، داروخانه‌ها و شرکت‌های داروسازی کار خود را متوقف نکردند. آن‌ها با قدرت بیشتر ادامه دادند و نشان دادند این حوزه چقدر برای حیات اجتماعی و اقتصادی کشور حیاتی است.»

مصباحی در ادامه به وضعیت مالی شرکت‌های داروسازی اشاره کرد و افزود: «البته صورت‌های مالی این شرکت‌ها تصویر دیگری را هم نشان می‌دهد. در حالی‌که از نظر عملکرد تولیدی موفق بودند، از نظر سودآوری روزهای سختی را می‌گذرانند. حاشیه سود به شدت کاهش یافته و مطالبات از دولت و بیمه‌ها به‌موقع پرداخت نمی‌شود. همین مسئله باعث شده بسیاری از شرکت‌ها برای تأمین نقدینگی به سراغ سیستم بانکی بروند که آن هم هزینه‌های سنگینی بر دوششان می‌گذارد.»

وی همچنین مشکلات ناشی از قیمت‌گذاری دستوری را یادآور شد: «دارو در ایران به قیمتی پایین‌تر از هزینه واقعی تولید به فروش می‌رسد. این یعنی کارخانه‌ها با حاشیه سود بسیار ناچیز فعالیت می‌کنند. در چنین شرایطی، طبیعی است که تداوم تولید برایشان دشوار شود.»

یکی دیگر از چالش‌های جدی صنعت دارو به گفته دکتر مصباحی، موضوع قطعی برق است: «در ماه‌های اخیر بارها شاهد قطعی برق در شهرک‌های صنعتی و حتی در داروسازی‌ها بوده‌ایم. وقتی تولید دارو متوقف می‌شود، خسارت آن هم مالی است و هم حیاتی. شرکت‌ها مجبورند برای جلوگیری از توقف کامل، به ژنراتورهای دیزلی روی بیاورند، اما قیمت گازوئیل در بازار آزاد بسیار بالاست؛ بعضاً پنج برابر نرخ رسمی. این هزینه اضافی بار سنگینی روی دوش تولیدکننده می‌گذارد.»

او تأکید کرد: «اگر این مشکلات ساختاری از مطالبات معوق تا قطعی انرژی حل نشود، نمی‌توان از صنعت انتظار داشت که همیشه در خط مقدم پاسخ‌گویی به نیاز بیماران بایستد. داروسازی ایران ظرفیت بالایی دارد و نشان داده توانایی مقابله با بحران‌ها را دارد، اما برای حفظ این توان باید حمایت‌های جدی‌تر و سیاست‌های کارآمدتری اعمال شود.»

مصباحی همچنین با اشاره به گرامیداشت روز داروسازی در پایان گفت: «روز داروسازی فرصتی است برای قدردانی از همه کسانی که در این صنعت فعالیت می‌کنند؛ از داروسازان و داروخانه‌ها گرفته تا کارگران خطوط تولید. این روز همچنین باید تلنگری باشد برای سیاست‌گذاران که بدانند پشتکار و همت فعالان داروسازی بدون حمایت‌های درست دوام نخواهد داشت. اگر به‌موقع برنامه‌ریزی و پشتیبانی شود، این صنعت می‌تواند همچنان در مسیر رشد باقی بماند و بیماران ایرانی را بی‌نیاز از وابستگی خارجی کند.»