کنترل اپیدمی کرونا در کشور رها شده است؛ مسوولان بهداشت و سلامت دوباره غافلگیر نشوند!

سالم‌خبر: استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با هشدار درباره‌ی خیز مجدد کرونا در کشور از بی‌تفاوتی مسوولان وزارت بهداشت و درمان در این باره انتقاد کرد. حمید سوری در مورد آخرین وضعیت کرونا در کشور اظهار کرد: در چین راهبردهای صفر مبتلا که ناموفق بود و موجب طغیان جدید بیماری و ورود بیش از 10 میلیون نفر به قرنطینه شد. در حال حاضر طغیان‌هایی از بیماری در برخی دیگر از کشورهای شرق آسیا مشاهده شده است بنابراین امکان دارد ما هم در ایران شاهد طغیان‌هایی از بیماری باشیم.

وی با تأکید بر لزوم آمادگی نظام سلامت برای طغیان‌آتی اظهار کرد: ما باید چنین آمادگی داشته باشیم تا دوباره همانند سال 98 غافلگیر نشویم. هم باید اوضاع اپیدمی را در شرق و جنوب شرفی آسیا رصد کنیم و هم اینکه ساختارهای بهداشتی و درمانی و جامعه خود را برای این موضوع آماده کرده و آماده نگهداریم. متأسفانه به نظر می‌رسد یک نوع رها شدگی در کنترل اپیدمی حاصل شده و به نوعی با موارد جدید و مصون نگه داشتن جامعه به محض ورود ویروس جدید یا واریانت‌ها امکان مقابله نداشته باشیم.

او ادامه داد: سطح ایمنی به دلیل فاصله‌ای که با آخرین زمان واکسیناسیون در جامعه، به وجود آمده، بسیار ضعیف شده است. 

این اپیدمیولوژیست تأکید کرد: برای آنچه که پیش روی ما هست ما نیاز به یک نقشه راه داریم، سناریوهای احتمالی را مسیریابی کرده و مسیرهایی را که ممکن است برای کنترل اپیدمی‌های بعدی به کار ببرند تدوین و تبیین کنیم. به نظر می‌رسد چنین اتفاقی رخ نداده و برای اپیدمی‌های بعدی آمادگی چندانی نداریم.

وی یادآور شد: مردم هم به شکل عادی زندگی بازگشته و رفتارهای عادی محافظتی هم به حد صفر رسیده است در حال حاضر با توجه به تغییرات ژنی که در ویروس کرونا اتفاق افتاده و در چین شاهد آن هستیم، جامعه ما هم آماده پذیرش یک پیک جدید کرونا است. بر همین اساس باید هشدارها به جامعه داده شود و آمادگی ایجاد کنیم.  

سوری هم چنین در رابطه با اظهار نظر رئیس سازمان جهانی بهداشت منبی بر نزدیک بودن جهان به پایان دوران اضطرار اظهار کرد: پایان مرحله اضطراری به معنی خاموش شدن اپیدمی نیست؛ بلکه به معنی کاهش تهدیدهایی است که از سوی بیماری بر علیه جامعه وجود دارد، چرا که در حال حاضر واریانت‌های جدید مانند یک آتش‌بس پس از یک جنگ تمام عیار و پر التهاب بوده و معلوم نیست که آیا این التهاب دوباره شروع خواهد شد یا باید منتظر خیزش‌های بیماری در جامعه باشیم یا خیر؟ در واقع در آتش‌بسی هستیم که معلوم نیست تا کی طول خواهد کشید.

وی تأکید کرد: وقتی می‌گوییم پاندمی یعنی بیماری حداقل در دو منطقه از مناطق ششگانه سازمان جهانی بهداشت اپیدمی دارد. الان التهاب اپیدمی در منطقه جنوب شرقی در جریان است در مناطق دیگری این التهاب را نمی‌بینیم این بدین معنی است که اپیدمی خاموش نشده اما دیگر شرایط اضطرار را ندارد. اپیدمی، طغیان و پاندمی سه واژه متفاوت هستند. وقتی می‌گوییم طغیان بدین معنی است که بیماری در یک محدوده زمانی و مکانی خاص، در اپیدمی بیماری در سطح یک شهر، استان یا کشور متمرکز است. پاندمی هم وقتی است که بیماری از مرزها عبور کرده و حداقل در دو منطقه سازمان جهانی بهداشت بیماری فعال باشد.

سوری بیان کرد: الان هم طغیان‌ها و هم اپیدمی‌هایی در کشورهای اطراف چین وجود دارد. طغیان بیماری می‌تواند کنترل شود یا اینکه تبدیل به اپیدمی شود. در سال 98 ما طغیان کرونا را در قم داشتیم که اگر کنترل می‌شد به گیلان، تهران و سایر نقاط کشور کشیده نمی شد و تبدیل به اپیدمی نمی‌شد. اکنون هم باید رصد کنیم ببینیم اگر طغیانی در جایی از کشور وجود دارد سریع با اعزام تیم‌های واکنش سریع این طغیان‌ها را کنترل کنیم. متأسفانه نه رصدی صورت می‌گیرد نه تیم واکنشی وجود دارد.

وی تأکید کرد: یک کار دیگر کنترل ترددهای بین کشورهای دارای طغیان یا اپیدمی با ایران است و تمهیدات کنترلی به شدت جامعی صورت بگیرد.

سوری همچنین یادآور شد: نیاز است که واکسن‌های جدیدی تولید شود تا با واریانت‌های غالب مقابله کنند. الان با توجه به اینکه نظام مراقبت ژنومیک در کشور نداریم نمی‌‍توانیم تشخیص دهیم که چه وارایانتی در کشور غالب است از سوی دیگر تعداد تست‌هایی که در کشور برای سنجش ژنتیکی انجام می‌شود چنان محدود و کم است که نمی‌تواند نماینده شرایط در کل کشور باشد لذا با توجه به اینکه وضعیت ویروس را به لحاظ ژنتیکی نمی‌دانیم طبیعتا میزان اثر بخشی واکسن‌های موجود بر آنها را نیز نمی‌دانیم.

وی بیان کرد: برای تولید واکسن‌های جدید باید نخست واریانت‌های غالب را بشناسیم. به نظر می‌رسد شرکت‌های واکسن‌سازی هم فعالیت خاصی را در این حوزه ندارند.

این اپیدمیولوژیست تأکید کرد: کرختی و خواب زمستانی و عادی انگاری کامل  نباید در جامعه ایجاد شود و این یک خطر جدی برای خیزش بیماری است. تنها مؤلفه‌ای که به آن دلخوش کرده‌ایم خود ویروس و کاهش بیماری‌زایی آن است که هیچ تضمینی برای آن هم وجود ندارد و واریانت جدید ممکن است از سطح کشندگی بالایی برخوردار باشد. کووید19 یک بیماری نوپدید است و نمی‌توانیم آن را با آنفلوآنزای قرن بیستم مقایسه کرده و با الگوی آن پیش برویم. 

وی افزود: در بسیاری از کشورها پایش های مختلف صورت گرفته و همچنان آمادگی خود را برای هر خیزی از بیماری حفظ کرده‌اند. در کشور ما هم با توجه به اینکه اثر بخشی واکسن‌ها کاهش پیدا کرده  و احتمال خیز جدید بیماری باید آمادگی خود را بالا ببریم.