وزارت بهداشت خود مانع بخش خصوصی در واردات واکسن بود

سالم‌خبر: وزارت بهداشت از ابتدای سال 99 و در اوج نیاز کشور به واکسن بحث واردات واکسن را به طور کامل کنار گذاشت و دسترسی به واکسن را با واردات آن به طور جدی در ماههای اول سال پیگیری نکرد و تمرکز عمده اش را بر تولید در داخل کشور گذاشت.

عبدالحمید چراغعلی، رییس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله در وبینار عدالت و دسترسی به واکسن کرونا در ایران با بیان این مطلب افزود: برای تایید این مساله همه به خاطر دارند مصاحبه های متعدد مقامات وزارت بهداشت را که در همان ابتدا اعلام می‌کردند که ظرف دو هفته یا یک ماه آینده واکسن روی میز خواهد بود و امید زیادی داشتند که واکسن را ظرف چند هفته بتوانند تولید کنند. همین مساله نیز موجب شد تا فرصت واردات واکسن را از دست بدهیم.

وی ادامه داد: در واقع با سیاست و دیدگاه وزارت بهداشت فرصت چند ماه اول سال را که چاره ای جز واردات واکسن نداشتیم را از دست دادیم. اگرچه مقامات وزارت بهداشت اعلام می کنند که همان موقع نیز واکسن برای واردات در دسترس نبوده اما به نظر می آید این توجیه قانع کننده نیست. در حالی که ما می‌توانستیم در ماه‌های اول سال که واکسن در دسترس بود و همه‌ی کشورها در دنیا در بحث خرید و واردات ورود نکرده بودند بخشی از فشار مصرف واکسن را از طریق واردات تامین کنیم و پس از آن بازگردیم به واکسن داخلی و ادامه کار را با واکسن داخلی انجام دهیم.

چراغعلی همچنین با تاکید بر اینکه وزارت بهداشت و درمان خود مانع واردات واکسن از سوی بخش خصوصی بودند، اظهار داشت: وزارت بهداشت خود از ابتدا در واردات واکسن کرونا محدودیت ایجاد کرد بخشی از دلایل ایجاد این محدودیت سیاسی بود که ما نمی‌توانستیم از واکسن‌های mRNA استفاده کنیم. واکسن هایی را هم که از طریق کووکس و سازمان جهانی بهداشت می شد تهیه کرد، به اعتقاد بنده تلاش لازم ازسوی مسوولان در آن برهه برای تهیه‌ی آن انجام نشد. شاید ساده انگاری و خوشبینی بیش از اندازه به تولید فوری واکسن در کشور باعث شده بود که آنها ترجیح دهند منتظر واکسن داخلی باشند و از توانایی بخش خصوصی برای واردات واکسن استفاده نکنند.

وی تصریح کرد:  اگرچه الان وزارت بهداشت و سازمان غذا ودارو اعلام می کنند که به رغم امکاناتی که در اختیار وارد کنندگان بخش خصوصی گذاشته است و آنها موفق نشده اند واکسن وارد کنند اما این سوال مطرح است که اگر واقعا بخش خصوصی که تاکنون توانسته حدودا یک میلیارد دلار داروهای وارداتی را به رغم تحریم و مسائل خاص کشور ناشی از محدودیت های تحریم ،تهیه و تامین کند حتما می‌توانسته در بحث واکسن هم وارد عمل شده و خوش بدرخشد اما اگر نشده باید توضیح بدهد که چرا این کار را انجام نداده است. مگر انکه واقعا واکسنی وجود نداشته است که واردات انجام شود که این موضوع نیز قابل قبول نیست.

رییس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله همچنین با بیان تاثیر پاندمی کرونا بر کشور گفت: اگرچه اپیدمی کرونا همه‌ی کشورهای دنیا را دچار آسیب جدی کرد اما برخی کشورها مانند ایران بیشترین آسیب را تجربه کردند به طوری که ما جزو بیست کشور نخست در ابعاد بیشترین آسیب کرونا و بیشترین تلفات بودیم.

وی ادامه داد: با وجود تلاش‌های بسیاری که برای درمان کووید 19 صورت گرفت اما بشر اقبالی در یافتن درمان خاصی برای مبارزه و درمان این بیماری نداشت و در بخش درمان نتوانست کاری کند بنابراین به بحث پیشگیری از جمله واکسن ورود پیدا کرد. سرعت بشریت در یافتن واکسن‌های کرونا بسیار قابل توجه بوده و هست.واکسن های موجود در دنیا انواع بسیار متفاوتی دارند. واکسن‌های بسیاری با تکنولوژی‌های مشابه و متفاوت ساخته و تولید شدند .

چراغعلی همچنین گفت: براساس تازه ترین گزارش سازمان جهانی بهداشت حدود 220 پروژه در مورد تولید واکسن در دنیا وجود دارد که 110 پروژه  در مرحله ی بالینی فازهای سه و چهارهستند و حدود 100 پروژه ی آن در فازهای یک و دو است که این تعداد پروژه نشان می دهد چه حجمی از فعالیت و تحقیق و توسعه در مورد واکسن در حال انجام است که در این بین 6 تا 7 واکسن مطرح در دنیا به مرحله ی تولید انبوه رسیده است.

وی اظهار داشت: اما نکته ای که در کنار سرعت علمی بشر برای یافتن واکسن کرونا قابل توجه بود، روش‌های میانبری بود که سازمان های ناظر برای ثبت واکسن ها انجام دادند. تجربه ی بسیار عجیبی بود. چون ثبت یا رجیسترواکسن یا دارو در جهان سالها طول می کشد به طوری که کمتر از 4 تا 5 سال با روش های عادی نمی توان یک واکسن را ثبت کرد اما سازمان های ناظر در دنیا که مسوولیت نظارت بر دارو و واکسن‌های دنیا را برعهده دارند باعث شدند که با کارها و روش هایی تحت عنوان مجوزهای اضطراری مصرف در این باره بسیار کمک کنند تا این واکسن در اختیار نیازمندان و بیماران و مردم جهان قرار گیرد.

رییس دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله همچنین گفت: اگرچه تعداد واکسن در دنیا بسیار زیاد بود اما با وجود تفاوت در اثربخشی و عوارض جانبی همه ی آنها و با توجه به شدت پاندمی همه ی سازمان‌های ناظر این شعار را مطرح کردند که بهترین واکسن اولین واکسنی است که در دسترس است. در پی آن نبودند که کدام برند از واکسن نسبت به برند دیگر ارجحیت دارد  چون حجم درگیری که این ویروس ایجاد کرده بود مصرف هر واکسنی با وجود 70 تا 80 اثربخشی آن برای کنترل کرونا توصیه می‌شد تا جامعه به وضع عادی خود بازگردد و بتواند رفتارهای اجتماعی و اقتصادی خود را برقرار کند.

وی ادامه داد: واکسن‌ها مکانیسم‌های مختلفی برای تولید دارند. اما جالب‌ آنکه واکسن‌های با تکنولوژی ساخت mRNA اولین بار وارد جهان شد در حالی که شرکت‌های سازنده اعلام می کردند که 11 سال به دنبال این بودند تا FDA را قانع کنند چنین واکسنی با این تکنولوژی وارد بازار شود اما این پاندمی موجب شد که مجوز و تولید اینگونه واکسن تسریع یابد.

چراغعلی همچنین گفت: در ایران نیز روی انواع مختلف واکسن کار شده است. اما با تصمیم گیری‌های سیاسی که در کشور انجام شد عملا دسترسی به این نوع واکسن‌ها امکان پذیر نشد درحالی که بخشی از واکسن‌هایی که در دنیا تولید می شد براساس این تکنولوژی بود.

وی افزود: اما اینکه سیاست کلی وزارت بهداشت در مورد واکسن کرونا در ایران چه بوده است باید گفت آن چیزی که ما از صحبت‌ها، مصاحبه‌ها واطلاعیه‌های وزارت بهداشت و سیاست‌های کلی آن در این باره  دریافتیم بدست آوردیم این بود که سال 99 دراوج بحث جدی واکسن درجهان شرکت‌های داروسازی ایران هم به شدت به سمت تولید داخلی واکسن رفتند که بتوانند واکسن را بسیار سریع در کشور تولید کنند. دلایل مختلف اقتصادی وسیاسی و عدم دسترسی واکسن در جهان، طبیعی بود که اگر ما بتوانیم واکسن در داخل کشور تولید کنیم اطیمنان بسیار خوبی از نظردسترسی به واکسن در کشور ایجاد خواهد شد.

چراغعلی گفت: تعداد زیادی شرکت در کشور روی واکسن کار می کنند که این نشان از وجود شرکت های توانمند داروسازی است که اندوخته ی بسیاری در حوزه ی دارو و بیولوژیک دارند و به همین دلیل نیز به حوزه ی تولید واکسن ورود پیدا کردند. براساس شنیده‌های من حدود 17 پرونده‌ی متقاضی تولید و اکسن در داخل کشور وجود دارد که هر کدام مکانیسم‌های مختلفی دارند. حال یک تعداد جلوتر و در حدی پیش رفته اند مانند واکسن کووبرکت که تقریبا بسیاری از کارهایش پیش رفته، پاستور، وزارت دفاع و موسسه رازی و برخی شرکت‌های خصوصی در این حوزه ورود کرده و امیدواریم براساس زمان بندی که اعلام کرده اند واکسن خود را برسانند.