کشف فساد در واردات دارو یا گاف بزرگ رسانه‌ای؟

سالم خبر: پس از انتشار فهرست شرکت های دریافت کننده ی ارز دولتی در حوزه ی دارو و مواد اولیه از سوی بانک مرکزی، تحلیل‌ها و انتقادات و گاه حکم های نانوشته مبنی بر فساد لجام گسیخته و وجود زد وبندها در دستگاه های مربوط و صنایع دارویی کشورنگاشته شد که آوازه اش در رسانه های آن سوی آب هم پیچید.

تحلیل‌ها حول این موضوع چرخ می‌خورد که از مجموع 280 شرکتِ بزرگ دریافت‌کننده ارز دولتی در حوزه دارو و ماده اولیه دارو، شش شرکت بیش از 50 درصد ارز دولتی «یورو» را دریافت کرده‌اند و اینکه چرا بخش بزرگی از ارز تخصیص یافته به دارو به واردات دارو و مواداولیه یافته است.

خبرگزاری فارس با انتشار داشبورد تعامل شرکتهای دریافت کننده ارز دارویی، ابهامات بسیاری را در دنیای رسانه ای این شرکتها به وجود آورده است چون در بین نام هایی که خبرگزاری فارس در داشبود تعاملی خود منتشر کرده، نام برخی شرکتهای صنعتی منتشر شده که ظاهرا به نوشته این خبرگزاری ارز دارویی فراوانی دریافت کرده اند اما فعالیت آنها کوچکترین ارتباطی با صنایع تولید و توزیع دارو در کشور ندارد.

به گزارش سالم خبر، انتشار لیست ارز دریافتی توسط شرکتها و اشخاص توسط بانک مرکزی، پنجره ای تازه بر تعاملاتی باز کرد که تاکنون کمتر کسی از آن خبر داشت. انتشار این اسناد هر چند به خودی خود، باعث شفاف شدن وضعیت شرکتها و فعالان عرصه های مختلف اقتصادی از جمله تولید دارو شده است، ولی به نظر می رسد بی دقتی برخی رسانه ها در نتیجه گیری و انتشار این اطلاعات، شایبه های زیادی به وجود آورده است.

از جمله این رسانه ها، خبرگزاری فارس است که در خبر شرکتهای دارویی که ارز دولتی دریافت کرده اند،  نام دست کم 140 شرکت را در داشبورد تعاملی منتشر شده خود آورده است. نکته اینجاست که در بین اسامی شرکتهای دارویی دریافت کننده ارز دولتی، نام چند شرکت سراسر صنعتی و بازرگانی مشاهده می شود که مشخص نیست بر چه اساسی نام آنها در زمره شرکتهای دارویی دریافت کننده ارز دولتی وارد شده است. آیا این شرکتهای صنعتی واقعا ارز دارویی دریافت کرده اند یا گاف رسانه ای خبرگزاری فارس باعث شده نام این واحدهای صنعتی در بین شرکتهای دارویی ثبت شود؟

صنعت چسب و واردات با ارز دارویی

در بین شرکتهای دارویی دریافت کننده ارز دولتی که در داشبود تعاملی خبرگزاری فارس منتشر شده، نام شرکتهای صنعتی که در کار تولید و توزیع چسبهای مختلف صنعتی هستند، دیده می شود.

نام یکی از این شرکتها، صنایع چسب سینا که فعالیت آن هیچ گونه ارتباطی به صنعت دارو ندارد. شركت صنایع چسب سینا در سال 1370 با هدف تولید انواع چسب های مایع و نواری تأسیس شده است و صفحه اول سایت این شرکت هم نشان دهنده فعالیت این واحد صنعتی در زمینه تولید انواع چسب است.

با این وجود داشبود تعاملی خبرگزاری فارس اطلاعاتی منتشر کرده که نشان می دهد در بین شرکتهایی که ارز دولتی برای واردات دارو گرفته اند صنایع چسب سینا بر حسب ین ژاپن 47.883.621  واحد ارزی دریافت کرده که معادل 3.93 درصد از واردات دارو بر اساس ین را دربرمی گیرد. رقم چشمگیر نزدیک به 48 میلیون ین اشتباهی نیست که بتوان آن را به گاف رسانه های تعبیر کرد چون بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط خبرگزاری فارس، چسب سینا مبالغ درشت دیگری هم ارز برای واردات دارو گرفته است. از جمله بر اساس روپیه هند در یک ثبت سفارش  1.839.200 روپیه دریافت کرده و بر اساس وون کره جنوبی و در یک ثبت سفارش 101.628.720 وون از بانک مرکزی گرفته است.

 اطلاعات سامانه خبرگزاری فارس نشان می دهد چسب سینابر اساس یوآن چین 17 ثبت سفارش داشته که بر اساس آن 10.145.708 یوآن ارز دولتی واردات دارو دریافت کرده است و بر اساس یورو نیز 9 ثبت سفارش داشته و 457.033 یورو ارز دارویی گرفته است.

همچنین صنایع چسب استحکام قم  که در تاریخ 29/02/1380 به بهره برداری رسیده و در زمینه تولید چسب اوره فرمالدئيد مايع چسب، چسب اوره فرمالدئيد مايع چسب نئوپان و چسب چوب فعال است، طبق اطلاعات منتشر شده در سامانه تعاملی خبرگزاری فارس، بر اساس وون کره جنوبی 3.116.238.589 وون معادل 6.15 درصد ارز دارویی را دریافت کرده است. رقم بسیار بالای این ارز اگر اشتباه رسانه ای باشد که جای تعجب بسیار دارد و اگر ناشی از اختصاص واقعی ارز دارویی به واردات یک کارخانه صنعتی چسب است، باید مشخص شود چرا ارز دارویی به واردات این واحد صنعتی تولید چسب اختصاص یافته است.

البته تنها ارز وارداتی به این شرکت منحصر به وون نیست، چون بر اساس یوآن چین این شرکت 36 ثبت سفارش داشته که 52.980.650 یوآن ارز دارویی (به نوشته سامانه داشبود تعاملی خبرگزاری فارس) دریافت کرده و بر اساس یورو 514.047 واحد ارزی را در 7 ثبت سفارش دریافت کرده است. همچنین 33.269.760 ین ژاپن توسط این شرکت در 4 ثبت سفارش دریافت شده و در یک شماره اختصاصی ثبت سفارش نیز 6.080.000 روپیه ارز دارویی (به نوشته داشبورد تعاملی خبرگزاری فارس) دریافت کرده است.

شرکت چسبهای صنعتی آریا چسب نیز سومین واحد صنعتی مرتبط با چسب است که در داشبورد تعاملی خبرگزاری فارس به عنوان دریافت کننده ارز دولتی واردات دارو، وارد شده است. به نوشته سایت این شرکت، شرکت تولیدی و شیمیایی چسبهای صنعتی آریا در سال 1348 تاسیس شده و در سال 1351 با ظرفیت تولید 1000 تن انواع چسبهای صنعتی بر پایه کلروپرن، پلی اورتان و پلی ونیل استات شروع به فعالیت کرده است. داشبورد تعاملی خبرگزاری فارس نوشته این شرکت بر اساس ارز دولتی واردات دارو، 2 ثبت سفارش به ارزش 620.028 یوآن داشته و  یک ثبت سفارش به ارزش 3.276.152 روپیه را هم به نام خود ثبت کرده است.

تولیدکنندگان مواد شوینده هم از ارز دارویی بهره برده اند؟

گروه دوم شرکتهای صنعتی نامربوط به صنایع دارویی که در داشبورد تعاملی خبرگزاری فارس به عنوان دریافت کنندگان ارز دولتی دارو عنوان شده اند، تولیدکنندگان مواد شوینده هستند.

داشبورد تعاملی از مجتمع صنعتی هنکل به عنوان یکی از این شرکتها نام برده است. آنطور که این داشبورد نوشته این شرکت در زمینه تولید مواد شیمیایی (چسبهای صنعتی، چربی گیرها و اسیدها و...) فعال است و پس از تغییر قانون سرمایه‌گذاری خارجی در ایران در سال ۱۳۷۵ شرکت هنکل با خرید ۶۰ درصد شرکت پاک وش در شهرک صنعتی کاوه اقدام به تولید محصولات تحت نام این برند در ایران نمود و سهامش در بازار بورس تهران عرضه شد.
 
داشبورد مزبور می گوید ارز دارویی دولتی اختصاص یافته به این شرکت بر اساس وون کره جنوبی 1.207.003.200  است که 2.38 درصد سهم از کل واردات بر اساس وون با 12 ثبت سفارش را شامل می شود. همچنین بر اساس روپیه هند 73.015.260 روپیه با 16 ثبت سفارش ارز دولتی به شرکت هنکل اختصاص داده شده است. ارز دولتی واردات دارو با ین ژاپن نیز 2 ثبت سفارش توسط هنکل ثبت شده که جمعا 6.878.250 ین را شامل می شود ولی با یوآن چین این شرکت 12 ثبت سفارش بر اساس ارز دارویی داشته که 3.855.330 یوآن را شامل می شود و اوج واردات این شرکت با ارز دولتی دارو (به نوشته داشبود خبرگزاری فارس) با ارز یورو صورت گرفته زیرا هنکل با 79 ثبت سفارش، مبلغ 2.160.540 یورو ارز دولتی واردات دارو دریافت کرده است.
 
پس از هنکل، دومین شرکت تولید شوینده گروه صنعتی پاکشو است که طبق اطلاعات داشبورد تعاملی فارس، بر اساس وون کره مقدار ارز دارویی دریافتی آن 835.855.990 وون است که 1.65 درصد ارز وون با 6 ثبت سفارش را شامل می شود. همچنین بر اساس یورو مبلغ  12.436.164 یورو معادل نیم درصد از کل واردات دارویی با این ارزدر 122 ثبت سفارش شده است. 47 ثبت سفارش بر اساس یوآن چین به ارزش 47.092.226 یوآن سهم پاکشو در دریافت ارز دولتی دارو (به نوشته داشبورد خبرگزاری فارس) است و با روپیه هند نیز 16 ثبت سفارش به ارزش 32.493.066 روپیه به نام پاکشو ثبت شده است.
 
از شرکتهای صادرات طلا تا واردکننده برنج

اطلاعات عجیب ثبت شده در داشبورد تعاملی فارس درباره شرکتهای دریافت کننده ارز دولتی منحصر به موارد بالا نیست، بلکه نام شرکتهایی که کاملا بی ارتباط با صنعت دارو هستند نیز به عنوان دریافت کننده ارز دارویی در داشبورد تعاملی فارس به ثبت رسیده است.

از جمله در این داشبورد عنوان شده شرکت مرصوص بنیان نواندیش که موضوع آن طبق آگهی تغییرات مورخ 21 مهر 1397 شرکت «صادرات و واردات انواع دام زنده و فراورده‌های خام دامی و خوراک دامی واکسن دام وکلیه محصولات مرتبط با دام طراحی و نظارت فنی، مشاوره و اجرای امور پیمانکاری مربوط به پروژه‌های عمرانی از قبیل ساختمان سازی ابنیه سبک وسنگین بتنی و فلزی سازه‌های بتنی و فلزی امور راه سازی، آسفالت کاری، تاسیسات، شبکه‌های آب، فاضلاب، آبیاری، زهکشی، محوطه سازی و ایجاد فضای سبز و نگهداری فنی و تاسیسات مربوط به آن، پل سازی، سد سازی خرید و فروش، واردات و صادرات کلیه کالای مجاز بازرگانی، شرکت در مناقصات و مزایدات بخش دولتی و خصوصی، اخذ وام و تسهیلات از بانک‌ها وموسسات مالی و اعتباری، تامین نیروی انسانی مورد نیاز برای شرکت، مشاوره و راه اندازی واحد‌های تولیدی، اقتصادی، تجاری، بازرگانی مجاز» است، مبالغ قابل توجهی ارز دولتی واردات دارو (به نوشته داشبورد تعاملی فارس) دریافت کرده است.
دریافت ارز دارویی این شرکت طبق اطلاعات خبرگزاری فارس، به روبل جدید روسیه  5.385.600  روبل، معادل 1.98 درصد واردات دارویی به روبل است که با یک ثبت سفارش به شماره 29907113 دریافت شده است.

همچنین شرکت مانامهر ماهان که تا نیمه سال 1397 به نام شرکت صنعت کاران فولاد فلات به ثبت رسیده بود، نیز دریافت کننده مبالغ قابل توجهی ارز دولتی دارو (به نوشته داشبورد خبرگزاری فارس) است.

نکته اینجاست در شرکت یاد شده آگهی شماره 14223102 می گوید به استناد صورتجلسه مجمع عمومی فوق العاده مورخ 20/05/1397 تصمیمات ذیل اتخاذ شد: به موضوع فعالیت شرکت عبارت "واردات وصادرات طلا و جواهرات زینتی و در صورت لزوم پس از اخذ مجوز از مراجع ذیصلاح " الحاق و ماده مربوطه در اساسنامه اصلاح گردید.

اما اصلی ترین کار شرکت مزبور در حال حاضر به نوشته سایت این شرکت، واردات برنج باسماتی 386 و برنج باسماتی 1121 از کشور هندوستان است.

داشبورد تعاملی فارس دریافت مبالغ هنگفت ارز دارویی را به شرکت مانامهر ماهان نسبت داده است. از جمله این داشبورد اطلاعرسانی کرده که دریافت ارز دارویی این شرکت بر اساس روپیه هند با 28 ثبت سفارش به مبلغ 1.992.024.253 روپیه بوده است که 5.087 درصد از سهم کل واردات بر اساس روپیه هند را شامل می شود. همچنین شرکت یاد شده واردات یورو را با 2 ثبت سفارش به ارزش 998.000 یورو انجام داده است. واردات ارز دارویی توسط این شرکت با یوآن چین 4 ثبت سفارش  به ارزش 21.307.859 یوآن (طبق اطلاعات داشبورد تعاملی خبرگزاری فارس) بوده است و منبع مزبور عنوان کرده با لیر جدید ترکیه، این شرکت 3 ثبت سفارش به ارزش 22.455.468 لیر داشته و با روبل روسیه نیز یک ثبت سفارش به ارزش 22.270.918 روبل به نام این شرکت ثبت شده است.

دو شرکت صنعتی «خالص سازان روی زنجان» و «شرکت روان سازان اطلس» نیز در لیست دریافت کنندگان ارز دولتی دارو که توسط داشبورد تعاملی فارس منتشر شده، دیده می شود.

در سایت شرکت خالص سازان روی زنجان نوشته شده این شرکت با عرضه شمش روی با خلوص ۹۹/۹۹ درصد وارد بازار بورس فلزات تهران شده و در حال حاضر ۹۵ درصد از تولیدات شرکت به اقصی نقاط دنیا صادر می شود و اقدامات لازم جهت عضویت در بورس فلزات لندن در حال انجام است. این شرکت هم اکنون عضو فعال انجمن بین المللی روی، انجمن توسعه سرب و روی هند، انجمن صنایع و معادن سرب و روی ایران، شرکت تعاونی صنایع و معادن سرب و روی کشور، انجمن آزمایشگاه همکار آزمون و کالیبراسیون و اتحادیه صادرکنندگان صنایع و معادن سرب و روی  است.

این شرکت صنایع فلزی آنطور که داشبورد تعاملی فارس اعلام کرده با یک ثبت سفارش که 0.17 درصد از واردات دارو با ارز لیر ترکیه را شامل می شود 1.703.054 لیر ترکیه ارز دارویی دریافت کرده است.

همچنین شرکت روانسازان اطلس که در سایت رسمی آن تنها سه محصول روغن با پایه SN500-150-100 عرضه شده، از سوی داشبورد تعاملی خبرگزاری فارس به عنوان دریافت کننده ارز دارویی دولتی با روپیه هند به مبلغ 22.438.640 روپیه و یک ثبت سفارش معرفی شده است.

اشتباه رسانه ای یا سرازیری ارز دارویی به صنایع دیگر

هنوز به درستی مشخص نیست نام این شرکتهای صنعتی بی ارتباط با صنایع دارو، به عنوان دریافت کننده ارز دارویی دولتی به اشتباه در داشبورد خبرگزاری فارس ثبت شده یا واقعا بخش قابل توجهی از ارز دارویی کشور در خلال سالهای 97 تا 99 به حساب این شرکتها وارد شده است و صرف وارداتی به جز اقلام دارویی شده است.