بخش‌خصوصی هنوز فعالیت جدی برای واردات واکسن نداشته است

سالم‌خبر:  تا امروز ما حدود دو میلیون و ۲۰۰ هزار دُز واکسن وارد کردیم؛ هرچند که طبق برنامه ریزی های ما باید هفت تا هشت میلیون می‌بود که یک‌چهارم آن محقق شده است. اعداد و ارقام همه کشورهای دنیا در این رنج است، مگر کشورهایی که خودشان تولید کردند و بدون توجه به اولویت‌های کشورهای دیگر ابتدا خودشان تزریق کردند.

محمدرضا شانه‌ساز، رییس سازمان غذا و دارو امروز در یک نشست مطبوعاتی، ادامه داد: به هر حال واکسن یک کالایی است که کاملا در اختیار دولت‌ها است و شرکت‌ها و بخش خصوصی نتوانستند در این زمینه فعالیت جدی را داشته باشند. دولت‌ها روی این بخش دست گذاشتند و اجازه نمی‌دهند که شرکت‌ها به صرف منافع اقتصادی خودشان گردش را ایجاد کنند. با این حال ما به هیچ وجه دست بخش خصوصی‌مان را نبستیم و در فراخوانی که در تیر ماه ۱۳۹۹ داشتیم و همزمان به فراخوان واکسن آنفلوآنزا، اداره کل دارویمان اعلام کرد که اگر کسی می‌تواند واکسن کرونا را وارد کند، ما استقبال می‌کنیم و بعد از آن هم سه تا چهار مرتبه در فراخوان‌های رسمی که در سایت سازمان غذا و دارو اعلام شد، اداره‌کل داروی ما در زمینه واردات از سوی بخش خصوصی اعلام آمادگی و حمایت کرد، اما تا امروز نتوانستند اقدام جدی را انجام دهند.

وی افزود: با مصوبه ۱۴ فروردین ستاد ملی مبارزه با کرونا این فعالیت‌ها وارد بخش جدی‌تری شد. حدود ۴۹ شرکت بخش خصوصی به اداره کل دارو اعلام آمادگی کردند و برای بیش از ۳۵ شرکت معرفی‌نامه صادر شد، اما تا امروز هنوز هیچ یک از این شرکت‌ها نتوانستند مدارک و مستندات حداقلی را که بیانگر واردات از منابع رسمی و اصلی باشد، ارائه دهند.

۲۰۰میلیون دُز واکسن تقلبی کرونا در دنیا

شانه‌ساز گفت: متاسفانه امروز سوداگران در حوزه واکسن دست از تقلب و قاچاق برنداشند. به طوری که سازمان جهانی بهداشت در نامه‌ای اعلام کرد که حدود ۲۰۰ میلیون دُز واکسن تقلبی در دنیا هست که ما باید اقدامات پیشگیرانه خودمان را هم برای واکسنی که قرار است وارد شود، انجام دهیم و مراقبت‌های لازم را داشته باشیم. به هر حال ۳۵ معرفی نامه داده شده که هنوز هیچ کدام به اجرا نرسیده است.

وی تاکید کرد: تا امروز قرار نیست که بابت واکسن کرونا از کسی پولی دریافت شود. اولا واکسن‌هایی که وارد می‌شود، عمدتا باید به وزارت بهداشت تحویل داده شود تا در سازوکار اولویت‌های تعیین شده از سوی همکارانمان در معاونت بهداشتی تزریق شود. البته درخواستی از سوی برخی شرکت‌های تولیدکننده و اتاق بازرگانی وجود داشته که با توجه به اینکه در شرایط مختلف قرمز و نارنجی و سایر حالت‌ها، تولید باید کار خودش را انجام دهد و کارگران در محل‌های پرترددی هستند، درخواست کردند که برخی شرکت‌ها هزینه واکسیناسیون پرسنل خودشان و همزمان واردات واکسن را انجام دهند و پرسنل خودشان را واکسینه کنند.

وی افزود: این پیشنهادی است که از سوی برخی تولیدکنندگان داده شده و ما مخالفتی با آن نکردیم. البته قرار نیست که پرسنل و کارگران بابت واکسیناسیون پولی بپردازند. ما همه واکسن‌هایی را که وارد می‌شود، برچسب‌گذاری کرده و برچسب با کد ملی فرد دریافت کننده واکسن مطابقت داده می‌شود. همه اینها همزمان انجام می‌شود.

شانه ساز گفت: در زمینه واردات واکسن از سوی بخش خصوصی هم این اتفاق خواهد افتاد. غیر این این هیچ تصمیمی گرفته نشده است. بنابراین اولویت اول تحویل به وزارت بهداشت است که در قالب گروه‌هایی که مستحق دریافت واکسن هستند، به ترتیب اولویت تامین می‌شود و اگر شرکت‌هایی بخواهند برای پرسنل خودشان با اخذ نظر موافق وزارت بهداشت و ثبت در سامانه‌ها، واکسن وارد کنند، این بخش امکان‌پذیر است، اما ثبت و ضبط باید به صورت کامل انجام شود.

شانه ساز گفت: در زمینه تولید داخلی واکسن هم چهار شرکت‌ تاکنون موفق شدند از سازمان غذا و دارو مجوز انجام مطالعات بالینی را دریافت کردند و خوشبختانه از سوی رسانه‌ها اطلاع‌رسانی می‌شود. دو شرکت هم در زمینه تولید مشترک و تحت لیسانس از ما مجوز دریافت گرفتند که به مراحل خوبی دارند می‌رسند. دو شرکت ما که با اسپوتنیک و موسسه گامالیا که صاحب پروانه اسپوتنیک وی است، قرارداد بستند که یکی از آن‌ها اکتوور است که مراحل تولیدش پیش رفته و یکی هم سیناژن است.

وی ادامه داد: همچنین بحث تولید مشترک واکسن از سوی انستیتو پاستور ایران با طرف کوبایی است و یک شرکت دیگر ما هم دارد با یک شرکت استرالیایی اقدامات جدی را دنبال می‌کند. باز هم برای ما ثابت شد که باید تکیه اصلی‌مان به تولیدکنندگان داخلی‌مان باشد و در این زمینه باید کمتر به خارج چشم داشته باشیم. البته به هیچ وجه از واردات غافل نبودیم. ما مطمئن هستیم که ظرف چند ماه آینده در تولید به نتایج خوبی می‌رسیم.

سال آینده از صادرکنندگان واکسن کرونا خواهیم بود

شانه‌ساز گفت: باید توجه کرد که واقعا شرکت‌های واکسن‌ساز ما برای تامین اقلام مختلف‌شان برای تولید با مشکلات شدید تحریمی مواجهند و بسیاری از دستگاه‌ها و تجهیزاتی که می‌خواهد در زمینه تولید واکسن به کار گرفته شود و حتی مواد اولیه‌ای که برای تولید واکسن مورد نیاز است، در تور بی رحمانه تحریم‌ها با کندی پیش می‌رود و گرنه ما می‌توانستیم زمان را کوتاه‌تر کنیم، اما تولیدکنندگان ما با تحریم‌های ناجوانمردانه دست و پنجه نرم می‌کنند. به هر حال ما در زمینه تولید مواد اولیه هم در کشور با کمک معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برنامه‌های مشترکی را آغاز کردیم تا در زمینه تولید این اقلام و بسیاری از تجهیزات و دستگاه‌هایی که در تولید واکسن کمک می‌کند، از مسیر داخلی تامین کنیم. همه این بخش‌ها همزمان فعال است و امیدوارم همانطور که گفتیم در سال آینده در چنین موقعی همانطور که در همه حوزه‌های مختلف اعم از ماسک و .... علاوه بر رفع نیاز خودمان، صادرکننده شده‌ایم، این اتفاق برای واکسن هم رخ می‌دهد و مطمئن هستیم که به عنوان یکی از منابعی هستیم که می‌تواند واکسن را به مردم کشورهای دیگر برساند و جزو تامین کننده‌ها محسوب شویم.

علت تاخیر در تحویل واکسن‌های وارداتی

وی درباره وضعیت تخصیص ارز برای واردات واکسن، گفت: تاکنون طبق قرادادهایی که بستیم، باید حدود هفت و نیم تا هشت میلیون واکسن وارداتی تحقق می‌یافت که حدود یک چهارم آن محقق شده است. به عنوان مثال ما با کمپانی هندی بهارات تفاهم‌نامه 2.5 میلیون دُز واردات را داشتیم و ارز و پول 500 هزار دُز هم داده شده بود، اما 125 هزار دُز وارد شد و دادستانی هند اجازه تحویل مابقی آن را نداد. همچنین با روسیه قرارداد دو میلیون دُزی بستیم که تاکنون عملا 700 هزار دُزش محقق شده است. البته با تلاش‌هایی که انجام می‌شود، امیدواریم هرچه زودتر این دو میلیون دُز بیاید و 60 میلیون دُز هم قرارداد جدید بسته شده و قرار است که تا پایان سال میلادی جاری تحویل داده شود و نمی‌دانیم که چقدر محقق خواهد شد. به لحاظ شرایط خاصی که در دنیا است و ظرفیت محدود تولید واکسن و نیازهای بسیار بزرگتری که امروز وجود دارد، اینکه بگوییم چقدر از این قراردادها امکان تحقق دارد، درست نیست. بر همین اساس می‌بینید که کمترین اظهارنظرها در این زمینه از سوی بنده و همکارانم در سازمان انجام شده که دلیلش تغییراتی است که اتفاق می‌افتد.

دولت‌ها مستقیما بر واردات اعمال نظر می‌کنند

شانه‌ساز درباره عدم تمایل وزارت بهداشت به واردات واکسن از سوی بخش خصوصی و معیار انتخاب شرکت‌های خصوصی واردکننده، گفت: ما چهار بار برای واردات بخش خصوصی فراخوان دادیم و به‌رغم همه توانمندی‌هایی که نزد بخش خصوصی وجود دارد، اینکه به ما تا تقریبا یک ماه قبل درخواست رسمی نرسیده بود، مبین این بود که دولت‌ها بر واردات و تولید و صادرات واکسن مستقیما اعمال نظر می‌کنند. از ماه گذشته که رسما از سوی ستاد ملی کرونا هم بحث واردات واکسن از سوی بخش خصوصی اعلام شد، شرکت‌ها فعال‌تر شدند و حدود 49 شرکت مراجعه کردند و بیش از 35 شرکت حداقل اسناد را ارائه دادند. باید توجه کرد واکسن بسیار بحث حیاتی است. ما دارو را به فرد بیمار می‌دهیم و به همین دلیل ریسک کمتری دارد، اما واکسن را قرار است به فرد سالمی بزنیم که بیمار نشود، بر همین اساس در طول زمان و با استانداردهای بین‌المللی که در زمینه دارو وجود دارد، لحاظ می‌شده که بحث رجیستری واکسن هفت تا 10 سال طول می‌کشیده و ما اکنون زمان را کوتاه کردیم.

همه چیز را برای ورود بخش خصوصی فراهم کردیم

وی افزود: همه چیز را برای ورود بخش خصوصی فراهم کردیم بر این اساس به 35 شرکت معرفی نامه داده شده، اما هنوز هیچ یک از آن‌ها عملیاتی نشده است. ما نه تنها کوتاهی در این زمینه نداشتیم، بلکه همه چیز را فراهم کردیم که بخش خصوصی بتواند اقدام کند. در زمینه ارزی هم بانک مرکزی علی رغم همه محدودیت‌ها اعلام کرده که اگر کسی بخواهد وارد کند، ما استقبال می‌کنیم. آنچه از هند وارد شد، یکی از شرکت‌های خصوصی ما بود که در همکاری با هیات امنای صرفه جویی ارزی وزارت بهداشت جلو آمدند و خودشان هم صلاح می‌دیدند که از ظرفیت بخش دولتی استفاده شود. برای انتخاب این شرکت‌ها، شرکت‌هایی که سابقه واردات دارو و واکسن را داشتند، کار با آن‌ها برای ما راحت‌تر است. تعداد زیادی از شرکت‌هایی که سابقه هم نداشتند مراجعه کردند. برای ما هیچ تفاوتی در این زمینه نبوده است و حداقل‌هایی خواسته شده که برخی شرکت‌ها حتی آن حداقل‌ها را هم نتوانستند ارائه دهند. ما نمی‌توانیم بازارمان را باز کنیم تا یک واکسن فیک هم وارد کشور شود.

منتظر اقدامات هلال احمر هستیم

شانه‌ساز درباره اقدام هلال احمر در زمینه واردات واکسن، گفت: جمعیت هلال احمر هم مانند دیگر واردکنندگان چند منبع را هم خواستند و ما هم معرفی نامه‌ها را به آنها دادیم، پیگیری‌ها انجام شده و منتظر زحمت آنها هستیم که اگر وارد شود حتما استفاده می‌کنیم. همه واکسن‌هایی که وارد می‌شود تا الان قرار نیست که مصرف کننده پولی پرداخت کند. همه این واکسن‌ها یا مستقیما تحویل وزارت بهداشت شده و بر اساس اولویت به گروه‌های خاص تزریق می‌شود و یا در غیر این صورت با توجه به مصوبه ستاد ملی کرونا اگر شرکت‌ها خواستند برای پرسنل بزنند، واردات آن را مستقلا با نظر و تاییدیه سازمان غذا و دارو وارد می‌کند و همه آنها در سامانه‌ها ثبت می‌شود و خودشان پرداخت می‌کنند، نه اینکه کارگران پولی را پرداخت کنند. قرار نیست واکسن در بحث تجارت افتد.