سالم‌خبر: یکی از دلایل عقب افتادگی کشور در واکسیناسیون همگانی عدم مشارکت ما در مطالعات بالینی فاز سوم کشورها و واکسن های دیگر بود.
گزارش سالم‌خبر، نریمان صدری زاده، مدیرعامل شرکت درمان آرا با ارائه آماری از تعداد واکسن‌های تزریق شده در دنیا گفت: تا امروز در جهان ۴۹۸ میلیون دوز واکسن دو دوزی به مردم تزریق شده است و ۹۷۵ میلیون نفر فقط دوز اول را تزریق کرده‌اند بدین معنا که هر ۱۰۰ نفر ۳۰ دوز واکسن دریافت کرده‌اند. در ایران ۶۳۷ هزار نفر هر دو دوز را دریافت کرده‌اند و فقط به ۴ میلیون نفر دوز اول تزریق شده است به این معنا که در هر ۱۰۰ نفر ۶ دوز بوده است. باتوجه به این آمار ما شاهد اختلاف بزرگی در تعداد تزریق واکسن هستیم و سوالی که مطرح می‌شود این است که این اختلاف آمار ناشی از چیست و چرا ما به این نقطه رسیده‌ایم !
وی در ادامه بیان کرد: پس از دریافت مجوز جهت ورود به مباحث واردات واکسن مطالعات و مذاکرات صورت گرفت. نتیجه‌اش این بود که بسیاری از کشورهای دنیا در مطالعات بالینی فاز ۳ شرکت کرده‌اند در حالی که کشور ایران در این مطالعات شرکت نکرد و این موضوع سبب عقب‌ماندن ما از سایر کشورها شد به دلیل اینکه قسمتی از قرارداد شرکت در مطالعات بالینی فاز ۳ اولویت در تامین و دسترسی به واکسن پس از تاییدیه جهانی در کشورها بود براین اساس بسیاری از کشورها از ما پیشی گرفتند.
مدیرعامل شرکت درمان آرا همچنین افزود: سرمایه‌گذار اصلی در تولید واکسن تصور نمی‌کرد که میلیاردها دلار برای واکسن جدید سرمایه نیاز دارد براین اساس در درجه اول توسط دولت‌ها انجام شد و چون دولت‌ها در زمینه‌های مالی هزینه می‌کردند، توانستند خروجی شرکت‌های خصوصی چند ملیتی را به دست بگیرند و بتوانند براساس برنامه‌ریزی‌های سیاسی در اغلب اوقات خارج از استاندارهای عدالت جهانی واکسن را در کشور خود و کشورهای همسایه قرار دهند .
وی عنوان کرد: بخش‌های خصوصی بسیار کم در بخش R&D سرمایه‌گذاری کرده بودند ضمن اینکه مارژینال بود اما باعث شده بود که ده‌ها میلیون واکسن در اختیار بخش خصوصی سرمایه‌گذار قرار گیرد و شرایط را تحت کنترل خود داشته باشد. تقریبا از اوایل سال ۲۰۲۱
صحبت‌هایی مبنی بر وجود واکسن آزاد در کشور بود که امکان تهیه‌کردن آن نیز وجود داشت.
مدیرعامل شرکت درمان آرا با بیان اینکه تا به امروز به صورت کماکان خرید و فروش واکسن در اختیار دولت‌هاست، گفت: دولت‌ها بیشتر دولت‌های صادرکننده هستند تا اینکه دولت‌های واردکننده باشند زیرا خودشان سرمایه‌گذاری کرده‌اند و براساس برنامه‌ریزی‌های سیاسی این کار را دنبال می‌کنند. دولت هند پس از بحران به وجود آمده در کشور مجوز صادرات واکسن را نداد و دولت آمریکا نیز تا زمانی که به اولویت هفت یا هشت در تزریق واکسن نرسید اجازه صادرات زیاد را نداد. ما در این موضوع نیز عقب هستیم زیرا ما خط تولید شرکت‌های بین‌المللی واکسن در کشور نداشتیم.
صدری زاده درباره علت دسترسی کشورها به واکسن مطرح کرد: دلیل دسترسی بسیاری از کشورها به واکسن این است که طی سالیان درازمدت اجازه داده بودند که شرکت‌های بین‌المللی در کشورشان کارخانه‌ای تاسیس کنند و چون مجبور بودند در کارخانه‌ها تولیداتی داشته باشند طبیعی بود که باید قسمتی از تولید کارخانه را به آن کشور اختصاص می‌دادند که از جمله این کشورها، کشورهایی نظیر ترکیه، کره‌جنوبی بود .
وی درباره سرمایه‌گذاری کشورها در سایر کشورها تصریح کرد: فارغ از اینکه فایزر یک شرکت آمریکایی است وقتی بخشی از تولیدات واکسن خود را در آلمان تولید می کند طبیعی است که دولت آلمان را در اولویت دسترسی به واکسن قرار دهد. ما خط تولید بین‌المللی در کشور نداریم براین اساس بخش واکسن‌سازی در کشور در این زمینه منفعل است ما باید پیش‌تر بر روی واکسن‌های تولید داخلی سرمایه‌گذاری می‌کردیم.
مدیرعامل شرکت درمان آرا با اشاره به اینکه بسیاری از کشورها مانند کشورهای اروپایی سازوکار دولت شکل‌گرفته و مقتدر دارند، گفت: دولت آنان توانایی تهیه واکسن برای همه مردم را نیز دارد و امکان صادرات واکسن را نیز فراهم می‌کند.
وی همچنین افزود: ورود بخش خصوصی برای خرید واکسن اصلا مطرح نبود اما پس از آنکه شرکت‌های بزرگ آلمان در بخش خصوصی به مباحث توزیع واکسن وارد شدند و باتوجه به اینکه کارگران کارخانه در یک شغل فعالیت داشتند این امکان وجود داشت که پس از واکسینه‌شدن گروه‌های اولویت‌دار ، کارگران فعال در کارخانه‌ها نیز واکسینه شوند. کشورهای اسپانیا، ایتالیا و آلمان و اغلب کشورهای اروپایی بخش‌های خصوصی نیز در پی آن به مباحث توزیع واکسن ورود کردند.
صدری زاده با اشاره به اینکه دولت ایران نیز تصمیمش بر این بود که واکسن را خود تامین کند، گفت: در مقطعی به دلیل وجود مشکلات و عدم وجود دیپلماسی سلامت در تامین واکسن نتوانستیم موفق شویم زیرا در مطالعات بالینی شرکت نکردیم ضمن اینکه دولت ما مانند سایر دولت‌ها در R&D ها سرمایه‌گذاری انجام نداد که وجود تحریم‌ها یکی از دلایل عدم سرمایه‌گذاری بود.
وی در ادامه مطرح کرد: ما با اینکه دولت مقتدری داریم اما در دسته‌بندی‌ها خواه ناخواه جزو کشورهایی قرار گرفتیم که دولت مقتدری ندارند؛ لازم بود مانند کشورهای فیلیپین، مکزیک بخش خصوصی به مباحث واکسن وارد شود. ما تاکنون موفق نبوده‌ایم دلایلش این است که در مقابل ما دولت‌های مقتدری ایستاده‌اند اما ما باید از وزارت بهداشت مجوز دریافت کنیم ضمن اینکه وزارت بهداشت نیز مذاکرات جدی را دارد . تفاوت ما با وزارت بهداشت در دسترسی به منابع مالی است بیشتر شرکت‌های خصوصی بزرگ مطرح کرده‌اند که کارگران جهت راه‌اندازی خط تولید و اتاق بازرگانی این آمادگی را دارند که از منابع ارزی صادراتی خارج از کشور استفاده کنند بدون آنکه بودجه را به دولت تحمیل کنند تا این تامین صورت گیرد .
مدیرعامل شرکت درمان آرا با انتقاد از دست دادن فرصت طلایی تهیه واکسن در کشور اظهار کرد: ما اوایل سال دوران طلایی برای دسترسی به واکسن را از دست دادیم. دوران طلایی مربوط به زمانی بود که واکسن آسترازنکا در برخی از کشورها به دلیل آشکار شدن عوارضی معدوم شد. در این میان دولت‌ها تصور کردند لازم است واکسن‌هایی که خریداری شده معدوم شوند. براین اساس از طریق عمده‌فروش‌ها خواستند که واکسن را به کشورهایی بدهند که امکان تهیه واکسن را نداشتند در این مقطع امکان خرید ۶ میلیون دوز واکسن به وجود آمد که به دلیل تاخیر در دریافت مجوز این فرصت را از دست دادیم پس از این دوران وزیر بهداشت و سازمان غذا و دارو جهت خرید سریع واکسن حمایت‌هایی را داشتند اما این در زمانی بود که واکسن آسترازنکا به چرخه‌ی مصرف بازگشته بود و همه دنیا متوجه شده بودند که عوارض به وجود آمده در مقابل بیماری کرونا ناچیزست و بهتر است که واکسیناسیون حداکثری صورت گیرد .
وی در ادامه گفت: اکثر کشورها واکسن آسترازنکا را تزریق کردند ، در این میان باتوجه به اینکه بیشتر این واکسن‌ها در هند تولید می‌شد پس از بحران کشور هند صادرات واکسن به کشور ایران نیز ممنوع اعلام شد در صورتی که ما مجوزهای لازم را از سازمان غذا و دارو را دریافت کرده بودیم
صدری زاده با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد در ماه‌های آینده به دلایلی امکان دسترسی به واکسن بهتر خواهد شد، عنوان کرد: یک دلیل آن است که در کشورهای پیشرفته تا حد بسیاری واکسیناسیون انجام شده است و در حال حاضر ما در هر ۱۰۰ نفر به ۳۰ دوز تزریق واکسن رسیده‌ایم زیرا زمانی به ته صف هم واکسن می‌رسد به نظر می‌رسد که واکسن در کشور ما نیز تامین خواهد شد
مدیرعامل شرکت درمان آرا همچنین افزود: شرایط پیش آمده برای صنعت داروسازی ایران درس و تجربه‌ای بود درسی که ما از این موضوع گرفتیم آن بود که باید با شرکت‌های چندملیتی مبادلاتی داشته باشیم زیرا در چنین شرایطی اگر ما کارخانه چندملیتی داشتیم یکی از کارخانجات تولید واکسن محسوب می‌شدیم و به نفع کشور بود. کمااینکه صربستان درحال انجام این کار است.
وی در ادامه گفت: درس بعدی از شرایط فعلی، مبحث سرمایه‌گذاری در حوزه دارو بود که خوشبختانه طی ۲۰ سال اخیر فعالیت‌های خوبی انجام شده است به رغم اینکه موضوع واکسن مورد غفلت واقع شده بود امیدواریم با سرمایه‌گذاری تولید داخل به این موضوع توجه بیشتری شود
صدری زاده درباره فساد در سازمان بهداشت جهانی مطرح کرد: خوشبینانه تصور کردیم باتوجه به وجود سازمان بهداشت جهانی، واکسن به طور صحیح در دنیا توزیع می‌شود در حالی که اینطور نیست و فساد بسیاری در این موضوع وجود دارد. ژنرالهای کشورهای دیکتاتوری به خروجی کارخانه‌هایشان دسترسی دارند و در کشورهای دیگر نیز به فروش می‌رسانند
وی در ادامه گفت: دیپلماسی سلامت موضوع مهمی است و وزارت خارجه باید در کنار وزارت بهداشت حضور داشته باشد و کارها را با کمک یکدیگر پیش ببرند و در واکسیناسیون برای مردم کشور اولویت قائل باشند تا زمانیکه واکسن‌های داخلی تولید شوند.
