سالم‌خبر: واکسن کرونا در کشور در حال سیاسی‌شدن است، ما در حالی این موضوع را با عناوین غربی - شرقی مطرح می‌کنیم که در دنیای علم جایی برای سیاست تعریف نشده است.

به گزارش سالم‌خبر، محمد حسین یزدی، رئیس مرکز تحقیقات واکسن و مدیر گروه ایمونوتراپی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره علت ناهماهنگی مسئولین در کنترل همه‌گیری کرونا گفت: واقعیت این است که جامعه علمی- پزشکی کشور تا زمانی که کرونا نوعی اضطرار ایجاد کرد با یکدیگر بحث‌های رو در رو نداشته‌اند و کمتر مناظره علمی میان جامعه پزشکان درباره یک پروتکل و ترکیب دارویی واحد برای درمان برگزار شده است. نظرات مختلف بود اما اینکه بخواهیم حرفی واحد را از یک سازمان بپذیریم، اگر نقدی نسبت به نظریه و پروتکل وجود آمد آن را باید منصفانه بیان کنیم، اینطور نبوده است. متاسفانه در زمینه بیماری کرونا ما دچار این مشکل شدیم.

 

وی در ادامه بیان کرد: افراد در این حوزه بیش از اینکه نظرات یکدیگر را نقد کنند، یکدیگر را متهم می‌کنند به عنوان مثال در مورد تایید و واردات واکسن و برخی داروها مطرح شد که مرجع مربوط سواد لازم برای اظهارنظر و تایید واکسن یا دارو را ندارد این در حالیست که این سازمان غذا و دارو در کشور که مسئولیت نظارت و کنترل بر داروهای وارداتی و داخلی و واکسن را دارد .

 

یزدی درباره متهم‌کردن سازمان‌های مربوطه در امر خرید واکسن تصریح کرد: زمانی که بحث واکسن کرونا پیش آمد به عنوان مثال سازمان نظام پزشکی در خطاب به سازمان غذا و دارو عنوان کرد که چه کسی به شما اعتبار داده است که بخواهید واکسن را بررسی کنید ؛ این موضوع نشان می‌دهد که جامعه علمی پزشکی ما صبر و تحمل درباره مباحث متناقض را ندارند در صورتی که قانون همه چیز را مشخص کرده و وظیفه سازمان غذا و دارو و نظام پزشکی نیز مشخص است و هر کدام تکالیف خاص خود را دارند. 

 

مدیر گروه ایمونوتراپی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه ما نباید وارد مسائل حاشیه‌ای شویم، اظهار کرد: در زمینه تهیه واکسن کرونا ما نباید وارد مباحث حاشیه‌ای شویم. از میان همه نقدهای موجود من فقط یک نقد منصفانه را مشاهده کردم که آیتم‌های مختلف واکسن بررسی شده بود ضمن آنکه مزایا و معایب را هم گفته بودند فارغ از اینکه بخواهند جبهه بگیرند که سازنده واکسن کیست یا تمایلات سیاسی و تضادها را در این باره در نظر بگیرند. 

 

یزدی در ادامه عنوان کرد: ما به عنوان جامعه پزشکی باید فضایی را آماده کنیم که نقد صحیح و علمی به وجود آید و درباره تک‌تک مولفه‌ها و پارامترهای مرتبط به یک دارو یا فرآورده صحبت و عیوب و مزایای آن را نیز بازگو کنیم. در حال حاضر متاسفانه جبهه‌گیری‌ها در برابر واکسن به گونه‌ای است که به طور کلی یا یک آیتم را نفی یا بهترین می‌دانیم و هیچ نقصی را برای آن قائل نیستیم در صورتی که این شیوه صحیح نیست. اینکه ما چرا به این جایگاه رسیده‌ایم دلیلش آن است که ارتباطات میان افراد کم است و اینطور نبوده که افراد به دور هم جمع شوند و صحبت کنند و نظرات و نقدهایی را هم بیان کنند. شاید بیماری کرونا دلیلی باشد برای اینکه افراد دور هم جمع شوند و به نقد یکدیگر بپردازند.

 

مدیر گروه ایمونوتراپی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره وضعیت واکسن روسی اسپوتنیک عنوان کرد:  نکته‌ای وجود دارد و آن نکته، نحوه اعلان واکسن به دنیا بود روسیه باتوجه به اینکه دارای تکنولوژی و دانش فنی خوبی است تمایل داشت که برنده این ماراتن باشد و اندکی تعجیل کرد. باتوجه این موضوع، واکسن مورد نقد و بررسی‌هایی قرار گرفت مبنی بر اینکه اگر فاز ۱و ۲ انجام شده است چرا هیچ داده‌ای از این دو فاز موجود نیست .

 

وی با اشاره به اینکه در سپتامبر ۲۰۲۰ در مجله‌ی لنست داده‌های مربوط به فاز ۱ و ۲ که مربوط به مرحله سی اف تی است ، منتشر شد، گفت: پس از آن منتقدین خوشبین شدند اما همچنان گفته می‌شد که عملکرد این واکسن مشخص نیست تا در اواخر سال ۲۰۲۰ همزمان با اینکه واکسن روسی در حال گذراندن فاز ۳ در کشورهای مختلف بود، از واکسن مدرنا و بایون‌تک پرده‌برداری شد و پرونده این واکسن را برای FDA  ارسال کردند و FDA نیز باتوجه به شرایط اورژانسی ، مجوز استفاده ضروری را صادر کرد. باتوجه به این امر ، ما با موضوعی مواجه شدیم که گفته شد اولین واکسن فایزر و مدرنا تایید شده‌اند در صورتی که همزمان با واکسن فایزر و مدرنا واکسن‌های دیگری مانند آسترازنکا_ آکسفورد، جانسون اند جانسون و واکسن سانوفی پاستور در همان مرحله قرار داشتند و آماده تاییدیه اضطراری از سازمان‌های رگولاتوری بودند.

یزدی همچنین افزود: کلینیکال ترایال فاز ۳ واکسن اسپوتنیک اندکی به طول انجامید ضمن اینکه هیچ داده‌ای از آن منتشر نشد باتوجه به این موضوع این واکسن‌ زیر سوال رفت که اسپوتنیک داده‌های خوبی نداشته و واکسن به طور کلی از چرخه حذف شده است؛ این اتفاق زمانی رخ داد که همه کشورها می‌خواستند واکسیناسیون سراسری را با واکسن‌های موجود و مورد تایید سازمان‌های رگولاتوری آغاز کنند.

 

مدیر گروه ایمونوتراپی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره واکسن روسی اسپوتنیک مطرح کرد: ما نیز فکر می‌کردیم اگر کلینیکال ترایال فاز ۳ این واکسن انجام شده پس چرا هیچ داده‌ای موجود نیست این گفته‌ها تا جایی ادامه پیدا کرد که متوجه شدیم داده‌های مربوط به این واکسن در لنست منتشر شده است. لنست مجله‌ای نیست که نگاه اغماض‌آمیز داشته باشد و مبنای آن کاملا علمیست و می‌توان به آن اعتماد کرد. 

 

وی در ادامه بیان کرد: در زمینه واکسن‌ها ما باید پلتفرم‌ها را آنالیز کنیم نه اینکه سازنده را مورد توجه قرار دهیم سازنده همه واکسن‌ها و کار آنان مشخص است براین اساس ما باید ساختار را بررسی کنیم که آیا مزیتی دارد یا ندارد.

 

یزدی با اشاره به اینکه واکسن مدرنا و فایزر کارایی خود را داشته‌اند، گفت: این واکسنها علاوه بر کارایی، عوارضی داشته‌اند که دور از ذهن نیست . این واکسن‌ها در کلینیکال ترایال فاز ۳ که در حدود ۴۸ هزار نفر انجام شده عوارضی داشته‌اند. زمانی که واکسن در دوز میلیونی استفاده می‌شود حتما عوارضی هم دارد و اینطور نیست که فکر کنیم فایزر یا مدرنا باید به طور کلی حذف شوند و واکسن‌های دیگری جایگزین آنها شود . اگر واکسن اسپوتنیک هم در دوزهای میلیونی استفاده شود ممکن است عوارضی داشته باشد که در برخی جدی‌تر نمایان شود اما دلیلی بر رد واکسن نیست مگر اینکه افراد بسیاری قبل از تزریق این واکسن حالشان خوب بوده و پس از تزریق آن حالشان بد شده است که در این صورت سازمان‌های رگولاتوری مانع از توزیع واکسن خواهند شد.

 

مدیر گروه ایمونوتراپی دانشگاه علوم پزشکی تهران همچنین افزود: اگر بخواهیم واکسن را در دوز میلیونی در مصرف انبوه داشته باشیم به‌طور قطع با افرادی برخورد خواهیم کرد که پاسخ بدنشان در برابر واکسن متفاوت است. اینکه فرد قبل از تزریق واکسن، غربالگری شود در هیچ سیستمی وجود ندارد و فقط فیزیولوژی نرمال بدن فرد بررسی می‌شود به این معنا که فرد تب نداشته باشد یا در گذشته با ویروس برخورد نداشته باشد؛ اینکه فرد چه پاسخی به واکسن بدهد تابع شرایط ژنتیکی و فیزیولوژی فردی او است .

 

وی با اشاره به اینکه مباحث واکسن در حال سیاسی‌شدن است، تصریح کرد: در حال حاضر واکسن وارد مباحث سیاسی شده است و ما این موضوع را گاه با عناوین غربی - شرقی مطرح می‌کنیم به رغم آنکه ما در دنیای علم، جایی برای سیاست نداریم. باتوجه به اینکه واکسن اسپوتنیک شباهت‌های بسیاری به واکسن آسترازنکا_آکسفورد دارد فاز مطالعاتی میان دو کشور بریتانیا و روسیه تعریف شده است که به عنوان مثال فرد دوز اول را اسپوتنیک و دوز دوم را آسترازنکا تزریق کند و در پایان واکنش دو واکسن را بررسی کنند.

 

یزدی در ادامه گفت: کشورهای اطراف ما واکسیناسیون را زمانی آغاز کردند که سلامت مردم برای سازمان غذا و داروی ایران مهم‌تر بود؛ همه کشورهای اطراف مانند بحرین، قطر، امارات، ترکیه پذیرفتند که در مرحله کلینیکال ترایال فاز ۳ واکسن‌های ناشناخته را امتحان کنند اما کشور ایران صبر کرد و نپذیرفت. ایران فقط تولید مشترک واکسن با کشور کوبا را پذیرفت آن هم به شرطی که انتقال تکنولوژی صورت بگیرد. فاز ۱ و ۲ واکسن کوبایی به خوبی طی شد و فاز ۳ در بهمن ماه رونمایی می‌شود. با بیان این گفته، می‌خواهم عنوان کنم که اگر ما عقب‌تر هستیم دلیلش حساسیت واردات و مشکلات موجود بود که حال خوشبختانه تا حد زیادی از آن رفع شده است ضمن اینکه تامین واکسن مناسب از اولویت‌های حوزه سلامت بود .

 

مدیر گروه ایمونوتراپی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره سهمیه ایران از واکسن‌های دنیا اظهار کرد: ایران از سبد کووکس و آسترازنکای سوئدی و اسپوتنیک تامین واکسن می کند. افراد در معرض خطر دوز اول واکسن را دریافت و دوز دوم را در هفته‌های بعد تزریق می‌کنند که این امر به کاهش مرگ‌و‌میر و بستری کمک خواهد کرد و پس از افراد در معرض خطر به سراغ دیگر افراد اولویت‌دار خواهیم رفت اگر واکسیناسیون را در جمعیت ۷۰ درصدی داشته باشیم می‌توانیم بیماری را کنترل کنیم.

 

وی با تاکید بر اینکه نباید به مردم اعتماد کاذب القا شود، عنوان کرد: در حین واکسیناسیون نباید به مردم اعتماد کاذب القا شود به این معنا که واکسیناسیون پایان نگرانی‌هاست زیرا ویروس جهش دارد و مردم بیش از گذشته باید به رعایت پروتکل‌ها پایبند باشند.

 

یزدی با بیان اینکه جهت داشتن یک راهکار پیشگیرانه ضمن تعجیل ما باید عقل را نیز به کار می‌گرفتیم، خاطرنشان کرد: ما اگر می‌خواستم واکسن‌هایی را به کشور وارد کنیم که در مرحله کلینیکال ترایال بودند چه بسا جمعیت بسیاری از مردم با عوارض جانبی آن مواجه می‌شدند . اگر ما در این مراحل شرکت می‌کردیم ممکن بود خوب باشد ضمن اینکه عوارض آن هم غوغایی ایجاد می‌کرد.

 

وی درباره واکسن تولید مشترک ایران و کوبا گفت: کشور کوبا به رغم اوضاع اجتماعی، سیاسی و اقتصادی که کشوری توسعه یافته نیست اما به لحاظ علمی خصوصا بیوتکولوژی از کشورهای دیگر عقب نیست ضمن اینکه ایران نیز در دو دهه اخیر در حوزه بیوتکولوژی پیشرفت‌های خوبی داشته است و این پیشرفت‌ها، وام‌دار انتقال تکنولوژی از کشور کوبا است.  در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های داروسازی خصوصی در دهه‌های قبل، وام‌دار انتقال تکنولوژی از کشور کوبا هستند. اینطور نیست که بگوییم کشور کوبا فقط سیگار برگ خوبی دارد.

 

مدیر گروه ایمونوتراپی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه بیان کرد: قرارست فاز ۳ واکسن مشترک ایران و کوبا در کشور ایران انجام شود همچنین تاکنون ایران با کشور کوبا در زمینه واکسن هپاتیت فعالیت‌های موفقی را داشته است. در حال حاضر ما ناگزیر هستیم که که راه‌های مختلفی را برای واکسیناسیون انتخاب کنیم؛ فرآیند کلی این است که در مردم ایمنی حاصل شود و بیماری کاهش یابد براین اساس هرچه سریعتر به برنامه واکسیناسیون وارد شویم به نفع ماست . ما باید از دیگر کشورها واردات داشته باشیم تا واکسن  داخلی تولید شود.