سالم‌خبر: رئیس اتاق بازرگانی تهران با اشاره به تنگناهای ساختاری اقتصاد کشور گفت: همه می‌دانیم که کشور در تأمین ارز با مشکلات جدی مواجه است؛ مسأله‌ای که ریشه آن به تحریم‌ها و گرفتاری‌های متعددی بازمی‌گردد. شخصاً معتقدم که نباید شرایط تحریم را به خودمان تحمیل کنیم و کشور ناگزیر است از این وضعیت عبور کند. مسئله تحریم واقعاً باید برای کشور حل شود، 

سالم‌خبر: رئیس اتاق بازرگانی تهران با اشاره به تنگناهای ساختاری اقتصاد کشور گفت: همه می‌دانیم که کشور در تأمین ارز با مشکلات جدی مواجه است؛ مسأله‌ای که ریشه آن به تحریم‌ها و گرفتاری‌های متعددی بازمی‌گردد. شخصاً معتقدم که نباید شرایط تحریم را به خودمان تحمیل کنیم و کشور ناگزیر است از این وضعیت عبور کند. مسئله تحریم واقعاً باید برای کشور حل شود، 

به گزارش سالم‌خبر، محمود نجفی‌عرب در نشست بررسی فرصت‌ها‌ و‌ چالش‌های‌ توسعه‌ زنجیره‌ ارزش‌ دارو‌ و‌ تجهیزات‌ پزشکی، ادامه داد: متأسفانه تولید در کشور وضعیت مناسبی ندارد و بیماری اصلی آن، بیماری اقتصاد ماست؛ اقتصادی بسته که صدای آن در تمام حوزه‌های کلان کشور شنیده می‌شود و در نهایت باعث شده بسیاری از بخش‌ها به‌نوعی زمین‌گیر شوند.

نجفی عرب با اشاره به تجربه کشورهای منطقه گفت: ترکیه در بسیاری از حوزه‌ها از ما جلوتر زده در صنعت داروسازی نیز پیشرفت فعلی‌اش حاصل تلاش‌هایی است که طی ۱۵ تا ۲۰ سال گذشته انجام داده است. ما در حوزه دارو با یک‌سری مسائل ساختاری مواجهیم که به نظر من تا زمانی که این‌ها حل نشود، نمی‌توانیم بسیاری از مشکلات را جلو ببریم.

وی افزود: یکی از این مسائل ساختاری این است که ما برای خودمان بحث ژنریک را به‌عنوان یک اصل غیرقابل خدشه تعریف کرده‌ایم. فرهنگستان علوم پزشکی و برخی در صنعت داروسازی کشور، این نگاه را به نسل‌های فعال این حوزه منتقل کرده‌اند. در عمل، بحث برندینگ را به‌طور کامل از نظام دارویی کنار گذاشتیم و در اسناد بالادستی هم به‌صراحت نوشتیم که نظام دارویی کشور ژنریک است؛ حتی در یک سال گذشته نیز این نگاه به‌صورت قطعی تثبیت شده است.

نجفی عرب تأکید کرد: به نظر من، ما واقعاً نیازمند یک تحول جدی در نظام دارویی کشور هستیم. باید اسناد بالادستی اصلاح شود و به سمت برندینگ حرکت کنیم. این یک ضرورت است، نه یک انتخاب.

وی در ادامه به چالش توسعه بازارهای داخلی و خارجی اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از گره‌های اساسی ما که دائماً به آن برمی‌خوریم، مسئله توسعه بازار است؛ چه در داخل و چه در خارج از کشور. ما امروز حدود ۲۲۰ شرکت کوچک و بزرگ داریم و شرکت‌های بزرگ‌ترمان عمدتاً در اختیار بخش‌های موسوم به «خصولتی» هستند. به تازگی نیز یکی از این گروه‌ها ـ که به‌اصطلاح خصولتی است شرکت شفادارو از بانک ملی خریداری شده است. 

نجفی عرب ادامه داد: به نظر من، مسئله «اهلیت» در این واگذاری‌ها بسیار مهم است. خودم این موضوع را از نزدیک دنبال می‌کردم و قبل از فروش شرکت، به‌طور جدی پیگیر این بودم که بخش‌های مختلف دارویی کشور دور هم جمع شوند و یک کنسرسیوم تشکیل دهند تا شرکت به دست اهلش برسد. حالا به هر شکل، امیدواریم مجموعه‌ای که شرکت را خریده، با وجود اینکه رشته اصلی فعالیتش دارو نیست، بتواند با جذب نیروهای متخصص و توانمند، این سرمایه ملی را هم توسعه دهد و هم از وضعیت بسیار بحرانی که امروز بر اغلب شرکت‌هایش ـ به‌جز یکی ـ حاکم است، نجات دهد. ما هم اعلام می‌کنیم که در این مسیر در کنارشان هستیم.

وی با اشاره به نقش هلدینگ‌های بزرگ دارویی افزود: امروز هلدینگ‌هایی مانند تیپیکو، گروه البرز، ستاد اجرایی و مجموعه‌های مشابه نقش مهمی دارند، اما باید توجه داشت که صادرات کار ساده‌ای نیست. صادرات، سرمایه‌گذاری می‌خواهد. هر کالایی که بخواهید صادر کنید، نیازمند دانش، سرمایه‌گذاری در کشورهای هدف، بنچ‌مارکینگ و شناخت دقیق بازار است.

نجفی عرب با اشاره به تجربه شخصی خود در حوزه صادرات گفت: زمانی که مسئولیت تیپیکو را برعهده داشتم، در حوزه صادرات به روسیه بسیار فعال بودم. در آنجا دفتر تأسیس کردیم و با همه مشکلات موجود، حدود ۱۶ تا ۱۷ دارو را ثبت کردیم. در همان مقطع، معاونت علمی و فناوری هم در روسیه دفتر داشت. تلاش کردیم و توانستیم حدود ۱۵ تا ۱۶ قلم دارو را ثبت کنیم، اما ثبت دارو یک مرحله است و گرفتن بازار و سهم بازار، مرحله بعدی و بسیار سخت‌تر است.

وی ادامه داد: بازار روسیه به‌دلیل شباهت‌های فرهنگی تا حدی با ما قرابت دارد، اما کاملاً مشخص است که باید هزینه کرد. به‌طور مثال، اگر هزینه قانونی رجیستریشن یک دارو ۵ هزار دلار باشد، در عمل باید ۱۵ تا ۲۰ هزار دلار هزینه کنید تا بتوانید مراحل را تسریع کرده یا موانع را برطرف کنید. بعد از آن هم متأسفانه مدیریت بعدی دفتر را بست و من هنوز نفهمیدم سرنوشت آن ۱۵ دارویی که ثبت شده بود، چه شد.

وی افزود: وقتی شرکت‌های ما کوچک و پراکنده هستند، واقعاً توان این را ندارند که چنین حجم سرمایه‌گذاری میان‌مدت و بلندمدتی انجام دهند و بتوانند حضور پایدار در بازارهای هدف داشته باشند.

نجفی عرب تأکید کرد: برای چنین کاری، به‌طور قطع و یقین باید بنگاه‌های بزرگ وارد میدان شوند. بخش‌های خصولتی ما از نظر ظرفیت بالقوه می‌توانند این کار را انجام دهند، اما آن‌ها هم با محدودیت‌ها و ملاحظات متعددی روبه‌رو هستند. در مقابل، شرکت‌های خصوصی «پیور» و واقعی داریم که به سندیکا پیشنهاد دادیم که بیاییم کمک کنیم و یک شرکت دارویی مشترک و قدرتمند راه بیندازیم.

وی ادامه داد: من خودم این کار را برای افغانستان انجام دادم. آن زمان یک شرکت EMC در افغانستان تأسیس کردیم تا بازار را به‌صورت ساختاری مدیریت کنیم. افغانستان زمانی بازاری بود که حدود ۷۰ درصد آن در اختیار ایران قرار داشت. اما متأسفانه به‌دلیل رقابت‌های ناسالم میان خودمان، قیمت‌ها را به‌شدت پایین آوردیم و از آن طرف، پاکستان آمد و برندهای خوب ما را تقلبی تولید کرد؛ دقیقاً مشابه خودمان.

نجفی عرب تصریح کرد: با این حال، بازار افغانستان عملاً در اختیار داروی ایران بود؛ بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد بازار. داروی ایرانی را آنجا به‌عنوان «شفا» می‌شناختند. این حرف‌ها را نه بر اساس شنیده‌ها، بلکه بر اساس تجربه مستقیم خودم می‌گویم

نجفی عرب در پایان گفت: ما عملاً دو مسیر برای توسعه صادرات پیش رو داریم. من قبلاً هم عرض کرده‌ام که نگران صنعت داروسازی کشور هستم؛ به‌ویژه با این وضعیت شرکت‌های کوچک و پراکنده‌ای که امروز در صنعت فعال‌اند و توان ورود جدی به بازارهای منطقه‌ای و جهانی را ندارند.

وی ادامه داد: شما می‌دانید که شرکت‌های بزرگ داروسازی دنیا امروز عمدتاً در هم ادغام شده‌اند. شرکت‌هایی که زمانی دشمن خونی هم بودند، حالا ادغام شده‌اند. با این وضعیت، صنعت داروسازی ما با این شرکت‌های ریز و پراکنده، نه می‌تواند نقشی در توسعه صادرات داشته باشد و نه توان رقابت واقعی را دارد. امروز هم با توجه به نظام دارویی کشور، آنچه جریان دارد رقابت پیش‌برنده نیست.

نجفی عرب تأکید کرد: رقابت، ذاتاً امر بسیار مثبتی در توسعه است. اساساً تمام نظام‌های مدیریتی موفق از دل رقابت بیرون آمده‌اند. اما شرایط فعلی ما رقابتی نیست؛ بلکه در عمل نوعی وضعیت ضد رقابتی شکل گرفته است. ما باید به سمت تسهیل‌گری برویم؛ مثلاً از منظر مالیاتی کمک کنیم تا شرکت‌ها در هم ادغام شوند، بزرگ شوند و بتوانند هم در توسعه صادرات و هم در حوزه تحقیق و توسعه حرفی برای گفتن داشته باشند.

وی افزود: اگر واقعاً امکان مرجینگ کامل وجود ندارد، حداقل این است که شرکت‌ها ۱۰ تا، ۱۵ تا کنار هم جمع شوند و یک شرکت EMC تشکیل دهند. ما هم کمک می‌کنیم. این شرکت‌ها می‌توانند یک شرکت تخصصی صادراتی تأسیس کنند، سهامدار شوند و به‌صورت مشترک روی چند کشور هدف کار کنند. کشورهای CIS برای ما واقعاً بزرگ‌ترین فرصت هستند. همه شما رفت‌وآمد دارید، ما هم رفت‌وآمد داریم. روسیه امروز برای ما یک فرصت بسیار بزرگ است و موضوع اوراسیا یک موقعیت بسیار ارزشمند به شمار می‌رود.