در شرایطی که تامین داروی بیماران پیوندی یکی از حساس‌ترین حلقه‌های زنجیره درمان به‌شمار می‌رود، تماس‌های اخیر بیماران نشان می‌دهد کمبود «مایفورتیک ۳۶۰» یکی از داروهای حیاتی برای بیماران پیوند کلیه بار دیگر به مرحله بحرانی رسیده است.

یکی از بیماران پیوندی ۳۹‌ساله اهل مشهد که چهار سال پیش پیوند کلیه انجام داده در تماسی از قطع توزیع این دارو در داروخانه‌های شهر خبر داد. او می‌گوید: «تا چند ماه پیش، دارو به صورت سهمیه دوماهه می‌دادند. بعد شد یک‌ماهه، سپس ۱۵‌روز و در نهایت یک هفته. الان یک هفته است که می‌گویند کلا این دارو نیست.»

آنطور که این بیمار توضیح می‌دهد، داروخانه‌های مشهد از حدود یک هفته پیش رسما خبر داده‌اند که موجودی این دارو به صفر رسیده و احتمالا وزارت بهداشت باید نسبت به واردات یا تامین داخلی آن اقدام می‌کرده اما هنوز توزیع جدیدی نیز صورت نگرفته است. این داروخانه‌ها از بیماران خواسته‌اند که با مشورت پزشک به دنبال مصرف داروی مشابه باشند.

این بیمار که سابقه رد پیوند کلیه نیز داشته، تاکید می‌کند که قادر به استفاده از داروهای مشابه نیست: «من یک بار داروی مشابه مصرف کردم، کراتین خونم بالا رفت و کلیه پیوند زده در حال پس زده شدن بود. الان اگر مجبور شوم داروی دیگر بگیرم ممکن است، کلیه‌ام را از دست بدهم.»

به گفته او، داروهایی مشابه تولید داخل در بازار وجود دارد اما برخی بیماران به‌‌ویژه افراد تازه‌پیوندشده یا کسانی که سابقه رد پیوند عضو دارند، تحمل تغییر دارو را ندارند و مصرف جایگزین می‌تواند به قیمت از کار افتادن عضو پیوندی تمام شود.

نوسان در توزیع داروی خارجی در برخی مواقع خطرناک است
فاطمه پور‌رضاقلی، دبیر انجمن علمی پیوند کلیه ایران فاطمه پوررضا قلی، فوق تخصص بیماری‌های کلیه بزرگسالان (نفرولوژیست) با تایید کمبود برند اصلی داروی مایفورتیک در داروخانه‌ها گفت: بیماران درست می‌گویند، برند اصلی داروی مایفورتیک مدتی است که توزیع نشده و مشکلات مربوط به انتقال ارز، تحریم‌ها و آزاد نشدن محموله‌ها از گمرک باعث این وضعیت شده است.

او افزود: نمونه ایرانی این دارو به اندازه کافی موجود است و ما نیز آن را به بیماران معرفی کرده‌ایم اما باید توجه داشت که نوسان در توزیع داروی خارجی و جایگزینی مداوم دارو برای بیماران استرس‌زا و در برخی مواقع خطرناک است.

پوررضاقلی با اشاره به پیگیری‌های انجام‌شده  گفت: اگرچه شرکت واردکننده اعلام کرده که احتمالا اواخر دی‌ماه داروی برند اصلی مایفورتیک دوباره توزیع می‌شود اما این رفت‌وبرگشت بیماران میان داروی ایرانی و خارجی می‌تواند از نظر متابولیسم دارویی مشکلات جدی ایجاد کند. برای بخشی از بیماران این تغییرات عوارضی به دنبال دارد و نمی‌توان از کنار آن ساده گذشت. از طرفی دولت برای پیوند عضو بیمار، هزینه بسیار زیادی پرداخت می‌کند اما این نوسانات در پخش دارو می‌تواند برای بیماران مشکلات ایجاد کند. ما نیز از سمت انجمن پیگیری‌هایی لازم را با شرکت واردکننده مایفورتیک انجام داده‌ایم اما بیشتر به مسائل تبادل ارز مربوط است.

وی با اشاره به ضرورت استفاده برند اصلی داروی مایفورتیک برای برخی بیماران گفت: با اینکه ما از داروی ایرانی حمایت می‌کنیم و اکنون بسیاری از بیماران نیز از نمونه داخلی استفاده می‌کنند اما تعدادی از بیماران ممکن است دچار مشکل شوند. علاوه بر این بیمار باید حق انتخاب داشته باشد. ممکن است فردی پیوند را برای بار دوم یا سوم انجام داده باشد، اینها مسائل ساده‌ای نیست، زندگی بیمار است. هزینه زیادی پرداخت کرده و طبیعی است که بخواهد داروی اصلی مصرف کند.

پوررضاقلی افزود: اگر به هزینه‌های پیوند نگاه کنیم می‌بینیم چقدر منابع برای حفظ این عضو مصرف می‌شود. حالا تصور کنید بیمار پیوند کلیه را از دست بدهد و دوباره به دیالیز برگردد؛ هزینه‌ای که به دولت تحمیل می‌شود ۲۰‌برابر است. از منظر صرفه اقتصادی هم بازگشت بیمار به دیالیز منطقی نیست، چه برسد به اینکه زندگی فرد نیز کاملا مختل می‌شود.