سالم‌خبر: دبیر سندیکای تولیدکنندگان مکمل‌های رژیمی و غذایی ایران، گفت: بیش از یک سال است که موضوع مکمل‌های قاچاق را از طریق نهادهای مختلف از جمله ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، پلیس امنیت اقتصادی، وزارت بهداشت، وزارت ورزش، سازمان تعزیرات حکومتی و غیره، پیگیری می‌کنیم؛ اما هنوز پاسخ روشنی دریافت نکرده‌ایم و نتوانسته‌ایم کسی را پای کار مبارزه با قاچاق مکمل بیاوریم.

سالم‌خبر: دبیر سندیکای تولیدکنندگان مکمل‌های رژیمی و غذایی ایران، گفت: بیش از یک سال است که موضوع مکمل‌های قاچاق را از طریق نهادهای مختلف از جمله ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، پلیس امنیت اقتصادی، وزارت بهداشت، وزارت ورزش، سازمان تعزیرات حکومتی و غیره، پیگیری می‌کنیم؛ اما هنوز پاسخ روشنی دریافت نکرده‌ایم و نتوانسته‌ایم کسی را پای کار مبارزه با قاچاق مکمل بیاوریم.

محمد ناصری با اشاره به وضعیت صنعت مکمل در کشور اظهار کرد: بیش از ۳۰۰ شرکت در حوزه تولید مکمل‌ها فعال هستند. از این تعداد، حدود ۱۰۰ شرکت دارای کارخانه تولید مکمل‌اند که بیش از ۹۰ درصد آن‌ها کارخانه‌های داروسازی هستند که بخشی از ظرفیت تولیدی خود را به تولید مکمل اختصاص داده‌اند. تنها حدود ۱۰ درصد شرکت‌ها به‌صورت تخصصی صرفاً در حوزه تولید مکمل فعالیت دارند.

وی افزود: ضوابط جاری کشور به‌گونه‌ای است که برای تولید مکمل نیز تقریباً همان الزامات تولید دارو لازم است تا مجوزهای لازم صادر شود. از میان ۳۰۰ شرکت فعال، حدود ۲۰۰ شرکت صاحب دانش فنی فرمولاسیون و تولید هستند و در حوزه بازاریابی و مارکتینگ توانمندی بالایی دارند. این شرکت‌ها محصولات خود را با نام تجاری خودشان در کارخانه‌های دیگر تولید و به بازار عرضه می‌کنند.

تولید مکمل‌های تحت لیسانس با مواد اولیه مشابه چین و هند
ناصری درادامه درباره تولید مکمل‌های تحت لیسانس شرکت‌های خارجی توضیح داد: عمده تفاوت در محصولات تحت لیسانس به منبع تأمین مواد اولیه بازمی‌گردد. بسیاری از مواد اولیه مکمل‌ها از کشورهای چین و هند تأمین می‌شود؛ بنابراین ممکن است حتی در فرآورده‌های تحت لیسانس نیز مواد اولیه از همان منابع وارد شود.

وی ادامه داد: در برخی موارد، محصولات تحت لیسانس با تجهیزات و ماشین آلات مدرن‌تر صورت می‌گیرد و به این ترتیب بخشی از فرایند کیفیت به سیستم تولید و ماشین آلات مربوط می‌شود و نمی‌توان تاثیر این موارد را منتفی دانست و ممکن است تفاوت‌هایی ایجاد کند. با این حال، در مورد فرآورده‌های روتین و پرمصرف، این تفاوت‌ها چندان جدی و معنادار نیست.

چالش‌های صادراتی؛ از تامین ارز تولید تا روابط سیاسی
دبیر سندیکای تولیدکنندگان مکمل‌های رژیمی و غذایی ایران درخصوص صادرات مکمل‌های ایرانی نیز گفت: در زمینه صادرات توفیق زیادی نداشته‌ایم؛ بخشی از این موضوع به تمرکز شرکت‌ها بر بازار داخلی و مشکلاتی مانند تخصیص ارز و طولانی شدن فرآیند تأمین مواد اولیه بازمی‌گردد.

وی افزود: صادرات تابع مسائل دیگری نیز هست، از جمله روابط سیاسی و اقتصادی میان کشورها و محدودیت‌های نقل‌وانتقال پول. از طرفی هم برخی کشورها نیز برای حمایت از صنایع داخلی خود، سیاست‌های مشابهی در محدودسازی واردات دارند.

گسترش نگران‌کننده مکمل‌های قاچاق در فروشگاه‌ها و فضای مجازی
ناصری درباره وضعیت مکمل‌های قاچاق در کشور نیز اظهار کرد: بیش از یک سال است که موضوع مکمل‌های قاچاق را از طریق نهادهای مختلف از جمله ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، پلیس امنیت اقتصادی، وزارت بهداشت، وزارت ورزش، سازمان تعزیرات حکومتی و غیره، پیگیری می‌کنیم؛ اما هنوز پاسخ روشنی دریافت نکرده‌ایم و نتوانسته‌ایم کسی را پای کار مبارزه با قاچاق مکمل بیاوریم.

او افزود: مسلم آن است که در حوزه قاچاق دارند آزادانه در فضای فیزیکی یعنی فروشگاه‌هایی که مجوزی برای فعالیت در این حوزه ندارند، فعالیت می‌کنند. فروش مکمل‌ها در فروشگاه‌های غیرمجاز، عطاری‌ها و حتی برخی سوپرمارکت‌ها در حال گسترش است، در حالی‌که عرضه مکمل خارج از داروخانه تخلف محسوب می‌شود.

کلونی‌های بزرگ عرضه مکمل قاچاق در بازار تهران
وی ادامه داد: کلونی‌های بزرگی در بازار تهران برای عرضه مکمل‌های قاچاق به‌وجود آمده‌اند و متأسفانه به‌دلیل نبود برخورد قاطع، ذهنیت اشتباهی در میان فعالان این حوزه شکل گرفته است. در فضای مجازی نیز سایت‌ها و کانال‌های متعدد، مکمل‌های قاچاق و تقلبی را آزادانه تبلیغ و عرضه می‌کنند که این موضوع بسیار خطرناک است.

او گفت: بخشی زیادی از آنچه که در بازار اتفاق می‌افتد، مربوط به مکمل‌های ورزشی است. از طرفی هم بخشی از مکمل‌های غیرورزشی مانند مولتی ویتامین‌ها و قرص‌های جوشان دارد پایشان به سوپرمارکت‌ها باز می‌شود؛ این موضوع بویژه در سوپرمارکت‌های بالاتر از مرکز شهر و ویترین آنها خودنمایی می‌کند و متاسفانه تذکری هم به این اقدام خلاف و غیرمجاز داده نمی‌شود و این پدیده در حال گسترش است.

ناصری ادامه داد: از این بدتر، فضای مجازی است اینستاگرام، کانال‌های تلگرام و اینترنت مملو از سایت‌هایی است که عرضه مکمل دارند و قطعا تمام مکمل‌هایی که دارند عرضه می‌کنند یا قاچاق است یا تقلبی و حتی در بستر برخی پلتفرم‌ها این‌ها دارند تبلیغ می‌کنند و توسعه فروش‌شان اتفاق می‌افتد.

وزارتخانه‌های بهداشت و ورزش مطالبه‌گر مقابله با قاچاق باشند
ناصری گفت: کوتاهی که وزارتخانه‌های بهداشت و ورزش در این حوزه دارند شاید آن است که طلبکار حوزه‌های نظارتی بر این ماجرا نیستند؛ این دو مجموعه به نوعی مسوولیت سلامت مصرف کننده‌ها را هم بر عهده دارند بنابراین مطالبه‌گری در این حوزه از سوی این دو وزارتخانه باید جدی باشد. از سوی دیگر حوزه‌های برخوردی هم این بحث را دارند که وقتی کسی از ما مطلبی را نمی‌خواهد ما چه کاری باید انجام دهیم؟ کسی باید اعتراض داشته باشد تا برخورد شود.

او ادامه داد: هرچند شاید ارزیابی اقتصادی دقیقی انجام نشده باشد اما به نظر نمی‌رسد حجم بازار مکمل حداقل در مکمل‌های ورزشی غیرمجاز و قاچاق، کمتر از محصولات مجاز باشد؛ یعنی حجم بسیار زیادی است. در عین حال نکته جالب در رفت و آمدهایمان در این یک سال جهت پیگیری موضوع مقابله با قاچاق آن است که برخی علاقه دارند به موضوع قاچاق مکمل‌ها به عنوان موضوع فرهنگی نگاه کنند؛ این درحالیست که از دید من بسیاری از مسایل فرهنگی‌مان بدون رسیدگی به تخلف و قرار دادن مجازات، به نتیجه نرسیده است.

او درباره جرایم این موضوع نیز گفت: جریمه هست اما برای برخی خوشایند نیست که در این حوزه ورود کنند و برآیند من در این یکسال پیگیری این است که تمایل به برخورد که منجر به نارضایتی شود، وجود ندارد وتمایل آن است که کج‌ دار و مریز و با آموزش و ریش سفیدی و از این قبیل مسایل، این موضوع و پدیده را جمع کنیم. اما واقعیت این است که اگر قرار بود اینگونه باشد که در قانون برای هیچ تخلفی مجازاتی تعیین نمی‌شد. شاید بتوان گفت که پرهیز دارند از ورود به این موضوع و این علامت سوالی است که چرا اینگونه است.

هشدار جدی درباره آلودگی مکمل‌های ورزشی قاچاق به استروئید و مواد نیروزا
دبیر سندیکای تولیدکنندگان مکمل‌های رژیمی و غذایی هشدار داد: وضعیت در حوزه مکمل‌های قاچاق اصلا وضعیت مناسبی نیست بویژه در حوزه مکمل‌های ورزشی و بسیار هم این موضوع خطرناک است. در حوزه مکمل‌های ورزشی که عموما به صورت پودر عرضه می‌شوند چند خطر بزرگ وجود دارد؛ ابتدا اینکه بسیاری از مصرف کنندگان آن قشر جوان و در حقیقت گروهی هستند که قرار است بار جامعه را در آینده نزدیک به دوش کشند. خطر دوم نیز آن است که این مکمل‌ها در مقادیر زیاد و در طولانی مدت استفاده می‌شوند. از طرفی هم تمایل مصرف کننده‌ها به مشاهده اثربخشی این‌ها بسیار زیاد است و تمایل دارند مثلا طی یک ماه اثر آن را روی بدن خود مشاهده کنند. بنابراین تولیدکننده این مواد به اضافه کردن مواد نیروزا و ممنوعه و انواع و اقسام استروئیدها ترغیب می‌شود.

دبیر سندیکای تولیدکنندگان مکمل‌های رژیمی و غذایی هشدار داد: در مجموع مکمل‌های ورزشی قاچاق یکی از نگرانی‌های اصلی ما هستند. این محصولات اغلب به‌صورت پودر عرضه می‌شوند و به‌راحتی قابل آلوده شدن به مواد نیروزا و استروئیدهای ممنوعه هستند. مصرف این مکمل‌ها به‌ویژه در میان جوانان و ورزشکاران می‌تواند آسیب‌های جدی به سلامت کبد، کلیه و سیستم قلب و عروق وارد کند.

و اما قیمت مکمل‌ها
وی درباره قیمت مکمل‌ها اظهار کرد: افزایش قیمت مکمل‌ها متناسب با رشد هزینه‌ها و نرخ ارز بوده و نسبت به سایر کالاها رشد بیشتری نداشته است. اتفاقا  معتقدیم اگر مثلا کالاهای دیگر 100درصد رشد قیمتی داشتند، رشد قیمت در مکمل‌ها 70 درصد و همواره کمتر از سایر کالاها بوده است. در مجموع وقتی نرخ ارز مدام در نوسان است و هزینه تولید نیز مدام افزایش می‌یابد، نمی‌توان قیمت تمام شده کالا را تغییر نداد؛ چراکه در غیر این صورت از کیفیت آن کاسته می‌شود.

ناصری با بیان این که از سال ۱۳۹۶ تاکنون، صنعت مکمل از دولت درخواست کرده که مانند دارو از ارز ترجیحی استفاده نکند تا از بروز کمبود و رانت جلوگیری شود، افزود: شرکت‌ها در حال تلاش هستند تا محصولات متنوع‌تری را تولید کنند و در عین حال محصولات ساده‌تری که مصرف بیشتری در جامعه دارند، با قیمت پایین‌تر عرضه کنند تا مصرف کننده گسترده سطح جامعه مجبور به حذف آن نشود.