سالم‌خبر: با گذشت نزدیک به سه ماه از سال ۱۴۰۴، وعده‌ها درباره تأمین ارز برای واردات دارو همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در حالی که بانک مرکزی از نبود محدودیت سخن می‌گوید، شرکت‌های واردکننده با تأخیر، پیچیدگی و کمبود نقدینگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، واقعیتی که می‌تواند زنجیره تأمین دارو در کشور را با اختلال جدی مواجه کند.

سالم‌خبر: با گذشت نزدیک به سه ماه از سال ۱۴۰۴، وعده‌ها درباره تأمین ارز برای واردات دارو همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. در حالی که بانک مرکزی از نبود محدودیت سخن می‌گوید، شرکت‌های واردکننده با تأخیر، پیچیدگی و کمبود نقدینگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، واقعیتی که می‌تواند زنجیره تأمین دارو در کشور را با اختلال جدی مواجه کند.

با وجود تأکید مقامات پولی کشور بر عدم وجود محدودیت در تأمین ارز برای دارو، واقعیت‌های میدانی چیز دیگری را روایت می‌کنند. فعالان حوزه واردات دارو می‌گویند که در عمل، روند تخصیص و انتقال ارز نه‌تنها کند و غیرقابل‌پیش‌بینی است، بلکه گاه آن‌قدر پیچیده و زمان‌بر می‌شود که زنجیره تأمین دارو را در آستانه فروپاشی قرار می‌دهد. در چنین شرایطی، شرکت‌های واردکننده نه‌تنها با چالش‌هایی مانند کمبود نقدینگی و تأخیر در پرداخت مطالبات از سوی بخش‌های پخش و درمانی مواجه‌اند، بلکه باید بار سنگین نوسانات نرخ ارز و بی‌ثباتی در سیاست‌های ارزی را نیز به دوش بکشند.

احمد آتش‌هوش، رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو، در گفت‌وگو با «سالم‌خبر» از روند کند و پیچیده تخصیص و تأمین ارز گلایه دارد و تأکید می‌کند که تأخیر در این روند می‌تواند به اختلال جدی در زنجیره تأمین دارو منجر شود.

به گفته وی: «اگرچه بانک مرکزی تأکید دارد که برای تأمین ارز دارو محدودیتی ندارد، اما آنچه در عمل می‌بینیم، چیز دیگری است». او با اشاره به جلسه اخیر کمیسیون بهداشت مجلس که با حضور دکتر فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، و مسئولان سازمان غذا و دارو برگزار شده، می‌گوید: «توضیحات آقای دکتر فرزین نتوانست کمیسیون را قانع کند که چرا باید تا پایان خرداد ۸۰۰ میلیون دلار ارز تأمین شود، در حالی که هنوز این رقم محقق نشده است.»

وی ادامه می‌دهد: «عدم تأمین ارز تأثیر مستقیمی بر تأمین به‌موقع دارو دارد. شرکت‌ها علاوه بر مشکل تخصیص ارز، با بحران نقدینگی هم مواجه هستند و در بسیاری موارد نمی‌توانند به‌موقع خرید انجام دهند. همین مسأله ممکن است باعث شود سهمیه ارز تخصیص‌یافته بسوزد و شرکت مجدداً مجبور شود در صف تخصیص قرار بگیرد.»

آتش‌هوش درباره مسیر تخصیص تا انتقال ارز نیز توضیح می‌دهد: «تخصیص ارز تنها یک بخش از مسیر است؛ این‌که ارز با چه کیفیتی به دست تأمین‌کننده خارجی برسد، خودش یک موضوع جداگانه است. خرید ارز توسط شرکت واردکننده نیازمند نقدینگی است، و شرکت‌ها به‌دلیل مطالبات معوق از شرکت‌های پخش، داروخانه‌ها و بیمارستان‌ها دچار کمبود منابع مالی هستند. این زنجیره در نهایت به بیمه‌ها ختم می‌شود که آن‌ها هم با مشکل پرداخت به‌موقع مواجه‌اند.»

وی اضافه می‌کند: «پس از تأمین ارز نیز، ارسال آن به فروشنده خارجی با توجه به محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها ممکن است هفته‌ها زمان ببرد. این پیچیدگی‌ها اگر در هر مرحله دچار اختلال شوند، به‌راحتی می‌توانند روند تأمین دارو را مختل کنند.»

رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو درباره آمار تخصیص اخیر ارز می‌گوید: «دکتر فرزین در  جلسه اخیر مجلس اعلام کردند که تا پایان خرداد ماه ۸۰۰ میلیون دلار تأمین خواهد شد. امیدواریم که این وعده محقق شود.»

وی در پاسخ به سؤالی درباره انفجار اخیر در بندرعباس و آسیب احتمالی به داروها یا مواد اولیه می‌گوید: «ما در حوزه داروی ساخته‌شده فعال هستیم و عمدتاً واردات از طریق حمل‌ونقل هوایی انجام می‌شود. در مورد مواد اولیه اطلاعی نداریم و این موضوع جزو حوزه کاری ما نیست.»

آتش‌هوش در پایان به چالش مهم دیگری هم اشاره می‌کند: «یکی از مشکلات مهم شرکت‌های واردکننده دارو، تفاوت نرخ ارزی است که دارو بر اساس آن قیمت‌گذاری شده با نرخی که شرکت باید ارز را برای واردات تهیه کند. این تفاوت باعث ضرر قابل توجهی برای شرکت‌ها شده است.»

وی توضیح می‌دهد: «برای داروهایی که با نرخ ارز قبلی ترخیص شده‌اند اما شرکت واردکننده مجبور شده ارز را با نرخ جدید از بازار مبادله تهیه کند، مکاتباتی با دولت و بانک مرکزی صورت گرفته. امیدواریم بودجه‌ای برای جبران این تفاوت اختصاص داده شود.»

وی با اشاره به رویه‌های گذشته می‌گوید: «در سال‌های قبل هم این اتفاق افتاده که دولت تفاوت نرخ ارز را برای کالاهای اساسی پرداخت کرده است. حالا هم انتظار داریم که همین اتفاق برای دارو بیفتد. سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی در جریان هستند و سازمان غذا و دارو هم پیگیر موضوع است.»