مشکلات زنجیره تامین دارو در ایران
دکتر حسام الدین شریف نیا عضو هیئت مدیره انجمن علمی مدیریت و اقتصاد داروی ایران
تاریخ انتشار :
شنبه ۳۰ دی ۱۳۹۶ ساعت ۲۱:۰۴
کد مطلب : ۲۶
ولی این مشکلات آن پس از اجرای طرح تحول سلامت به دلیل عوامل ذیل افزایش یافته است
v افزایش درصد پوشش تعهدات سازمان‌های بیمه‌گر
این افزایش به طوری است که درصد پوشش بیمه سلامت که در سال 92، 65 درصد بود، در سال‌های 93 و 94 به ترتیب به 74 و 80 درصد افزایش یافت. همچنین درصد پوشش سازمان تامین اجتماعی از 54 درصد به 57 و 73 درصد در سال‌های 93 و 94 ارتقاء پیدا کرد. این موضوع باعث ان شد تا سهم نقدی پرداختی بیماران به مراکز درمانی و داروخانه ها کاهش یابد و بیشتر مطالبات داروخانه ها در بیمه ها متمرکز گردد
v به‌روز شدن تعرفه‌ها
افزایش تعرفه های خدمات پس از اجرای مرحله سوم طرح تحول سلامت به بیش از 2 برابر رسید و این درحالی بود که منابع مالی پایداری برای اجرای طرح تحول و چنین افزایشی در نظر گرفته نشده بود و این موضوع باعث شد تا اولویت اول در پرداخت مطالبات بیمارستان ها پرداخت مطالبات کارانه ای باشد و نه بدهی شرکت های دارویی
v 10 میلیون ایرانی فاقد بیمه، بیمه شدند
به دنبال این مصوبه، تعداد 10 میلیون و 768 هزار نفر از ایرانیان فاقد بیمه توسط بیمه سلامت تحت پوشش قرار گرفتند. باید توجه کرد که این اقدام نیاز به اعتبار سالیانه 4100 میلیارد تومان داشت که با عدم تامین آن بیمه‌ها دچار کسری منابع شدند و این موضوع در حالی است که به دلیل عدم وجود اطلاعات صحیح و پرونده سلامت الکترونیک در نظام سلامت کشور برخی افراد چند بیمه درمانی دارند!
v بی توجهی به اسناد بالادستی در پی اجرای طرح
در پی اجرای سریع و بدون برنامه ریزی صحیح طرح تحول سلامت در کشور، اقدامات اساسی که وزارت بهداشت توسط قانون ملزم به اجرای آن ها بود و می توانست منجر به بهبود وضعیت سلامتی مردم در کنار کنترل هزینه در نظام سلامت گردد به دست فراموشی سپرده شود برخی از این اقدامات شامل موارد زیر است:
ü اجرای طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع،
ü اجرای راهنماهای بالینی و کنترل تقاضای القایی در بین پزشکان و بیماران
ü اجرای پرونده الکترونیک سلامت
ü توجه به تقدم پیشگیری بر درمان
ü یکسان نمودن حق تعرفه فنی بین بخش خصوصی و دولتی
ü خرید راهبردی خدمات سلامت و تغییر نوع روش پرداخت به ارایه دهندگان خدمت از روش ناکارمد فعلی
ü عدم توجه به جایگاه داروساز در کنترل هزینه های نظام سلامت
این موارد باعث آن شد که بار مالی بیمه ها به شدت افزایش یابد و از طرف دیگر هزینه کرد مطالبات دارویی توسط بیمارستان ها در مواردی چون پرداخت کارانه، خرید زمین!!!!! و .... (که کاملا برخلاف قانون انجام می شد ) و همچنین عدم قیمت گذاری صحیح دارو های تولید دارو در کشور منجر به آن شده تا با وجود سهم 25 درصدی دارو و تجهیزات از سلامت ، سهم مطالبلت این بخش از دولت و بیمه ها به بیش از 35 درصد و با عمق بیش از 1 سال برسد
تاثیر اختلال در زنجیره تامین دارویی (به خصوص زمانی که گردش اطلاعات در زنجیره نیز به درستی انجام نمی شود) را می توان در ایجاد کمبود های دارویی به دلایل زیر دانست
v عدم وجود نقدینگی در زنجیره تامین در نهایت منجر به عدم تامین کالا از ابتدا تا انتهای زنجیره خواهد شد
v تصمیم کسب و کار شرکت برای تغییر کار خود به دلیل عدم وجود نقدینگی
v عدم هزینه در ارتقای GMP به دلیل مشکلات نقدینگی که منجر به آن شده در اثر فشار بازرسی، شرکت های دارویی یا داوطلبانه و یا با اجبار مجبور به قطع تولید دارو گردند
v و ....
در نهایت این موضوع پس از اجرای طرح تحول منجر به آن شده تا میزان موارد کمبود دارویی در کشور افزایش یابد، نکته جالب اینجاست که تجربه سایر کشورها نشان داده که در اثر کمبود دارویی هزینه دسترسی به دارو به نزدیک 2 برابر می رسد
راهکارهایی که ممکن است منجر به بهبود شرایط زنجیره تامین دارو گردد شامل موارد زیر است:
v پرداخت مطالبات دارویی از سوی بیمه ها به صورت نقدی و نه از طریق اوراق بانکی
v کنترل هزینه ها در نظام سلامت از طریق
ü جدیت در ایجاد، به روز رسانی و پیاده سازی راهنماهای بالینی
ü ترویج مصرف منطقی دارو به خصوص از طریق به کار گیری داروسازان بالینی و بیمارستانی
ü پایه ریزی استفاده دقیق و درست از فورمولاری بیمارستانی
ü ایجاد هر چه سریع تر پرونده الکترونیک سلامت و نسخه نویسی الکترونیک مطابق قانون
ü کنترل تقاضای القایی از سوی پزشکان و بیماران
ü ایجاد روش های مناسب خرید راهبردی خدمات سلامت(DRG)
ü جداسازی ردیف های بودجه ای دارو از سایر ردیف ها
ü استفاده از مکانیسم های چانه زنی در هنگام ورود داروها به فورمولاری بیمه ای و کشوری
ü برگزاری مناقصه و خرید راهبردی دارو توسط بیمه ها
ü استفاده از مبانی اقتصاد دارویی هنگام ورود دارو به لیست های بیمه ای
ü خروج داروهای کم هزینه مانند داروهای OTC از لیست های بیمه ای
ü رعایت دقیق نظام ژنریک در بیمارستان ها
v قیمت گذاری مناسب دارو
