نریمان صدری مدیرعامل شرکت درمان آرا:
با محدودیت ارزی، برخی سیاستهای کلان اجبارا به صنایع دارویی کشور تحمیل میشود
تاریخ انتشار :
چهارشنبه ۳۱ ارديبهشت ۱۳۹۹ ساعت ۱۷:۱۴
کد مطلب : ۶۸۶۳
سالمخبر: یکی از مهمترین پیچیدگیهای فعالیت شرکتهای داروسازی چند ملیتی در دنیا اینست که هیچ کدام مستقل نیستند به طوری که همهی این شرکتها نیاز دارند مواد اولیه و مواد میانی خود را از شرکت های بالادست تامین کنند.
نریمان صدری مدیرعامل شرکت درمان آرا در برنامهی زنده اینستاگرامی گروه " سورنا آکادمی" در مورد توسعهی صنعت داروسازی کشور گفت: صنعت داروسازی ایران در میان کشورهای در حال توسعه نمره قابل قبولی را به خود اختصاص داده و از شرایط خوبی بهره مند است. دلیل این مساله نیز به چند عامل کلان باز می گردد که یکی از آنها زیرساخت های آکادمیک موجود در کشور است.
نریمان صدری مدیرعامل شرکت درمان آرا در برنامهی زنده اینستاگرامی گروه " سورنا آکادمی" در مورد توسعهی صنعت داروسازی کشور گفت: صنعت داروسازی ایران در میان کشورهای در حال توسعه نمره قابل قبولی را به خود اختصاص داده و از شرایط خوبی بهره مند است. دلیل این مساله نیز به چند عامل کلان باز می گردد که یکی از آنها زیرساخت های آکادمیک موجود در کشور است.
وی افزود: داشتن فارغالتحصیلان دانشگاهی در دورهها و از دانشگاههای مختلف و این تجربه ای که ظرف دههها آموزش آکادمیک در کشور جمع شده است؛ موجب شده تا ما نیروی کار تحصیل کرده و کارشناسان خبرهای داشته باشیم. برای صنعت علمی و با پایه فناوری مانند صنعت داروسازی این موضوع اهمیت ویژهای دارد. دانشکدههای داروسازی و پزشکی ما دانشکدههای خوشنام و باسابقه در سطح منطقه و کشورهای در حال توسعه بوده و هستند و موجب شدهاند تا ما به مرحلهای برسیم که در این رشته ها تولید علم هم داشته باشیم.
صدری ادامه داد: با توجه به شرایط اقتصاد کلان کشور ما جزو معدود کشورهای در حال توسعه با چنین ظرفیت دانشی و ظرفیت جمعیتی هستیم که به سازمان تجارت جهانی نپیوسته ایم و در شرایط ویژه تحریم هم بوده ایم. این مساله گرچه مضرات بسیار زیادی برای کشور داشته است اما مانند هر شرایط تهدیدآمیز دیگر جامعه تلاش می کند تهدیدها را به فرصت تبدیل کند و ما توانستیم در جاهایی که محدود بودیم صنایع خود را گسترش بدهیم. یکی از این صنایع که از شرایط موجود بهره برده صنعت داروسازی است.
این فعال دارویی درباره این که آیا تولید تحت لیسانس لزوماً با تحریم ها مرتبط هست یا خیر توضیح داد: طبیعی است که وقتی یک بنگاه اقتصادی ایجاد می شود مالکان آن بنگاه تلاش کنند سطح فعالیت خود را در صورتی که بنگاه قابلیت افزایش مقیاس داشته باشد؛ از بازارهای محلی به سمت بازارهای بزرگتر توسعه دهند. بسیاری از شرکتهای بزرگ به دلیل صرفه اقتصادی تولید میتوانند تبدیل به شرکت های چند ملیتی شوند. یعنی اگرچه ابتدا از یک کارگاه کوچک فعالیت خود را آغاز کردند اما با تکیه بر دانشی که داشتهاند توانستند کم کم توسعه پیدا کنند.
صدری افزود: این شرکت ها وقتی میخواهند وارد بازار کشور دیگری شوند بر اساس شرایط اقتصادی آن بازار دو انتخاب دارند: یا انتخاب شریک یا فعالیت مستقلانه. البته شرکتهای بزرگ اغلب تلاش میکنند در کشورهای توسعه یافته که به صورت مستقل وارد شوند. در این صورت تولید تحت لیسانس معنا پیدا نمی کند و شرکت مذکور به صورت مستقل در کشور دیگری اقدام به تاسیس کارخانه می کند و مالکیت آن کارخانه در اختیار خود شرکت است.
وی تاکید کرد: اما وقتی که وارد کشورهایی می شود که بازار آنها و شرایط موجود و حاکم در آن کشورها را به خوبی نمی شناسد یا ریسک های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ... آن کشور را تهدید میکند ارزیابیهای خطر می کنند. در این حالت به جای ورود مستقلانه، تلاش میکنند شریک های بومی و منطقهای پیدا کنند تا با کمک آنها بتوانند سریعتر به بازار آن کشور وارد شده و به آن دسترسی پیدا کنند. دلیل پیدایش خطوط تولید تحت لیسانس در کشورهایی همچون ایران هم همین مساله است
صدری با بیان اینکه بسیاری مواقع به دلایلی، دولتها به ویژه در صنعت دارو علاقهمند هستند که برای حفظ امنیت داروی مورد نیاز جامعه داروها در داخل کشور تولید شوند، گفت: برای همین منظور شرکت های چند ملیتی که دارو های نوین را در اختیار دارند به دنبال آن هستند که شرکایی داشته باشند که با تولید داخلی محصولات مذکور بتوانند به بازار آن کشور دسترسی پیدا کنند. بسیاری از شرکت های چند ملیتی وقتی دوران سازندگی در ایران طی شد و وارد دوره اصلاحات شدیم و درهای کشور باز شد و تحریم ها جدی نبود علاقهمند شدند که در ایران فعالیت کنند.
وی افزود: طبیعی است که برای یک شرکت که با شرایط اقتصادی مقیاس، عمل می کند ترجیح این باشد که تا جای ممکن کارخانه احداث نکند یا تحت لیسانس تولید نکند و فقط صادرات به آن کشور داشته باشد بنابراین در دوران اصلاحات به این شکل بود که شرکت های چندملیتی تنها به ایران دارو صادر می کردند اما پس از آنکه تلاش شد صنعت دارو توسعه بیشتری پیدا کند و حفاظت از توسعه این صنعت در دستور کار فعالان و متولیان این صنعت قرار گرفت شرکت های چند ملیتی به این نتیجه رسیدند که تنها راه دسترسی به بازار ایران این است که با شرکتهای داخلی همکاری داشته باشند.
صدری ادامه داد: این شرکتها کم کم هر کدام شرکایی در ایران برای خود پیدا کردند تا تولید تحت لیسانس در ایران را کلید بزنند. البته این تنها دلیل نیست و بسیاری مواقع دلایل اقتصادی نیز در آن دخیل هستند؛ برای مثال در کشورهایی که قیمت و هزینه دو عامل مهم برای قیمت تمام شده، یعنی انرژی و نیروی پایین باشد خودِشرکت چند ملیتی علاقهمند است در صورتی که حجم تولید قابل ملاحظه باشد به تولید تحت لیسانس بپردازد. در اینصورت است که این شرکت میتواند از مارجین های آن کشور استفاده کند.
این فعال اقتصادی تصریح کرد: اما زمانی که تحریمها در کشور ما شدیدتر شد سبب شد از دو جانب تولید تحت لیسانس در کشور با چالش مواجه شود؛ اول فشارهای خارجی بود. یعنی خود شرکت های چند ملیتی که به دلایلی پیچیدگی های قوانین بین المللی که آمریکایی ها سر راه آنها قرار داده بودند، از یک سو نگران توسعه فعالیت خود در ایران بودند و از سوی دیگر نگران بودند که شرایط اقتصادی متزلزل ایران موجب شود ارزش دارایی هایی که داخل ایران دارند بر اثر کاهش ارزش پول ایران و تورمهای افسار گسیخته کم ارزش شود.
صدری اضافه کرد: اتفاقی که برای این شرکتهای چند ملیتی در کشورهای دیگر نیز رخ داده بود؛ برای مثال بسیاری از شرکت های چند ملیتی در ونزوئلا کارخانه داشتند. کارخانهها و داراییهای آنها پیش از آنکه شرایط تورمی بالا در ونزوئلا رخ دهد چند صد میلیون دلار ارزش داشتند؛ اما با وقوع شرایط تورمی ارزش آنها به شدت سقوط کرد.
مدیرعامل شرکت درمان آرا با اشاره به پیچیده شدن شرایط تحریمها و نگرانی های دولت ایران در تامین سلامت مردم گفت: دولت ایران به همین دلیل علاقهمند بود تا جای ممکن داروهای مورد نیاز جامعه در داخل تولید شوند و وقتی به پیچیدگی های تولید تحت لیسانس برخورد کرد سختگیرانهتر با تولید تحت لیسانس رفتار و فشار بیشتری به شرکت های مولتی نشنال وارد کرد. طبیعتاً در برخی موارد بدقولی هایی از هر دو سمت به وجود آمد و برخی قراردادها به سرانجام نرسید.
وی افزود: نکته قابل تامل این است که در همین شرایط باز هم نحوه انتخاب شریک ایرانی در موفقیت پروژهها موثر بود. پروژه های بسیار خوب تولید تحت لیسانس در چندین شرکت دارویی داریم که موجب شد هم دسترسی به دارو برای مردم ایران راحت تر شود و هم توسعه بیشتر آن شرکت داخلی را هم رقم زد. برای مثال همکاری شرکت عبیدی با سانوفی موجب شد شرکتی که زمانی کمکم داروهای آن از کیفیت لازم فاصله گرفته بود و در برخی موارد شرایط GMP را رعایت نمیکرد به شرکتی تبدیل شود که امروز با قاطعیت میتوان گفت شرکت اول بخش خصوصی صنعت داروسازی ایران است.
وی با اشاره به نقش شرکتهای شبه دولتی در حوزه تولید تحت لیسانس نیز توضیح داد: در شرکتهای شبه دولتی هم مثال خوبی همچون شرکت سبحان انکولوژی وجود دارد که با تولید تحت لیسانس توانست بسیاری از داروهای پیچیده شیمی درمانی را در ایران تولید کند. البته مثال های بدی نیز داریم شراکت هایی نیز در ایران رخ داد که یا به دلیل بدقولی شرکت چند ملیتی یا به دلیل عدم توسعه و سرمایهگذاری به موقع شریک ایرانی در حد سکندری پکیجینگ باقی ماند و داروها داخل بلیستر وارد و در کشور تنها پکیج می شدند
صدری به پیچیدگی های تولید تحت لیسانس دارو در ایران در دوره تحریم نیز پرداخت و گفت: یکی از مهمترین پیچیدگیها این است که شرکت های داروسازی چند ملیتی در دنیا هیچ کدام مستقل نیستند. همه آنها نیاز دارند در بالادست، مواد اولیه و مواد میانی خود را از شرکت های دیگر تامین کنند. شرکتهایی که ممکن است به اندازه آنها در کشور ایران منافع نداشته باشند. برای مثال سانوفی علاقهمند بود که دارویی بسیار بسیار مهمی که سهم بازار بسیار خوبی هم داشت در ایران تولید کند اما جعبه ای که قرار بود دارو در آن قرار بگیرد توسط یک شرکت دیگر اروپایی تولید می شد که بیزینس بسیار بزرگی در آمریکا داشت و از یک جایی به بعد گفت که برای ایران تامین انجام نمی دهد. البته این مساله را ما توانستیم با جایگزین کردن محصول تامین کننده ایرانی و گرفتن تاییدیه از شرکت سانوفی حل کنیم، اما همه اینها می تواند موجب وقفه در کار تولید بیاندازد.
صدری در بخش دیگری از صحبت های خود به آموزه های شیوع کووید- ۱۹ برای بشر اشاره کرد و گفت: بشر در سالیان بسیار دور تجربه مواجهه با بیماری های عفونی را داشته است.بیماریهایی که چندین بار ملتها را زمین گیر کردهاند. از جمله انها می توان به آنفولانزای اسپانیایی در قرن بیستم با دو بار اپیدمی بزرگ اشاره کرد که در کشور ما هم جان صدها هزار نفر را گرفت. اما بشر حافظه کوتاه مدت دارد و فراموش می کند که وقتی با طبیعت به جنگ برخیزد طبیعت جواب او را خواهد داد.
وی افزود: در جریان کرونا مهم
این فعال اقتصادی تصریح کرد: این بدین معناست که کیک اقتصادی کشور کوچک تر می شود و تعداد زیادی کار خود را از دست خواهند داد و شرایط معیشت خانوار سختتر خواهد شد. اما بخشی از این کیک اقتصادی مربوط به بخش بهداشت و درمان و حوزه سلامت است و صنعت دارو نیز جزئی از این بخش است. کرونا نه تنها به ما بلکه به همه کشورهای توسعه یافته نیز گوشزد کرد که مهم است که ما سرمایهگذاری بیشتری در صنعت بهداشت و درمان داشته باشیم. این بیماری به ما یادآور شد که باید با اولویت گذاری هایی که میکنیم تلاش کنیم به شکل بهینه زیرساخت های مرتبط با این بخش را توسعه دهیم تا بتوانیم در مواجهه با چنین اپیدمی هایی توان مقابله ای لازم را داشته باشیم.
وی افزود: اما به هر دلیلی که ممکن است اجتماعی، اقتصادی، تجاری و ... باشد؛ ما این اولویت بندیها را فراموش میکنیم و در جاهایی سرمایهگذاری میکنیم که لزوماً امنیت سلامت برای ما به ارمغان نمی آورند. یادمان باشد تولید بسیاری از کالاها براستی میتواند برای ما امنیت به ارمغان بیاورد اما تولید برخی کالاهای دیگر، گرچه به ظاهر امنیت سلامت ایجاد میکند اما چون صرفه اقتصادی ندارد. ما باید بدانیم بودجه سلامت محدود است و این محدودیت موجب میشود که ما نتوانیم آن بودجه محدود را صرف توسعه زیر ساخت های دیگر در جاهای دیگر یا در کشورهای دیگر بکنیم.
صدری گفت: اگر ما در شهرهای کوچک با و تحت فشارهای غیر منطقی منطقهای و محلی و قبیله ای، بیمارستانهایی نمی ساختیم که امروز بیش از ۷۰ درصد تختهای آنها خالیست و به جای آنها، آی سی یو های خود را توسعه میدادیم یا مراکز درمانی خود را در شهرهای بزرگ توسعه میدادیم شاید بسیار به صرفه تر بود و در این اپیدمی بیشتر به کار ما میآمد.
وی ادامه داد: همچنین به جای اینکه
صدری ادامه داد: به نظر میآید که کرونا موجب شد تا در همه کشورها نیاز به سالم بودن و داشتن امنیت سلامت بیشتر مورد توجه قرار بگیرد و کارشناسان و اندیشمندان بررسی کنند که آیا راهی که تاکنون رفتهایم درست بوده است یا خیر؟
وی درمورد فشارهایی که در حال حاضر بر مردم و صنایع کشور و بهویژه صنعت دارو وارد می شود گفت: واقعیت این است که اکثریت مردم کشور ما انتخاب کردیم که یک شرایط ویژهای بر کشور حکمفرما باشد. این شرایط ویژه موجب میشود دسترسی ما به منابع ارزی کم شود. طبیعی است دولت مجبور باشد اولویت بندی کند و یکی از اتفاقاتی که در این راستا رخ میدهد فشار بر مصرف کننده است.
صدری ادامه داد: به همین دلیل فارغ از این که نظر شخصی من چه باشد ما در مجموعه صنعت دارو باید در مورد ته این قیف بزرگ
صحبت کنیم؛ زیرا با توجه به شرایط اقتصاد کلان کشور و با توجه به محدودیت ارزی یکسری سیاستهای کلان انتخاب شده که ما انتخابی در آنها نداریم و به ما تحمیل میشود.
این فعال دارویی همچنین در مورد حمایتهایی که از تولید تحت لیسانس دارو در کشور انجام می شود تصریح کرد: در شرایط اقتصاد دولتی ما، وقتی شرکای ایرانی انتخاب میکنند که تولید تحت لیسانس انجام دهند هزینههایی به آنها وارد میشود. همانگونه که یک ماده اولیه ساز دارو یا یک شرکت کپی ساز داخلی بسته های حمایتی دریافت می کنند و مهمترین آن ممنوعیت درباره واردات مشابه خارجی آن داروست برای آنکه رانت به وجود نیاید اگر شرکت خصوصی یا شبهدولتی دیگری هم بخواهد به پروسه تولید تحت لیسانس ورود کند برای آن هم باید ارجحیت های قائل شد. البته ای کاش پدربزرگی نبود که نیاز باشد از همه ما حمایت کند و بازار خودش تعادل لازم را ایجاد می کرد اما الان که وجود دارد نمی توان از یک گروه حمایت کرد و از گروه دیگر حمایت نکرد.