سالم‌خبر: ما در حالی از اقتصاد شرکت‌های دانش‌بنیان سخن به میان می‌آوریم که امکان حضور فراورده‌های دانش‌بنیان در بازار را گرفته‌ایم و قدرت این شرکت‌ها را برای کار کردن بر روی محصولات جدید کاهش داده و می‌دهیم.

هوشمند ایلکا، مدیرعامل یک شرکت تولید‌کننده داروهای بایوتک در برنامه زنده اینستاگرامی با موضوع قیمت‌گذاری و محصولات دارویی بایوتکنولوژی در مورد نحوه قیمت‌گذاری داروهای بایوتک در دنیا گفت: زمانی که صحبت از قیمت یک کالا می‌شود، فاکتورهای مشخصی  برای یک سیستم تولیدی تعریف و مطرح می شوند که حتی در پرسشنامه بررسی قیمت دارو هم وجود دارد. درواقع در حوزه دارو، قیمت مواد موثره و مواد جانبی، هزینه نیروی کار و دستمزدها، هزینه‌های سربار، هزینه های بخش‌های اداری، مالی و تشکیلاتی، هزینه های مرتبط با تحقیق و توسعه و هزینه های زیرساخت و ... در قیمت نهایی داروها اثرگذارند. مجموع همه اینها به علاوه سود و هزینه های کوچک دیگری همچون هزینه های بازاریابی و فروش و غیره قیمت نهایی دارو را تعیین می کنند.

 

وی افزود: با ورود اولین داروهای بایوتک به بازار و در زمان حضور دکتر احمدیانی در سازمان غذا و دارو مصوب شد که داروهای بایوتک تولید داخل ۶۰ تا ۷۰ درصد قیمت داروهای بیوتک برند خارجی قیمت بگیرند. اما به تدریج چنان این مساله دستخوش تغییر شد که کم کم از یادها رفت .

 

ایلکا ادامه داد: درحال حاضر همچنان به مواد اولیه داروهای بایوتک که در تولید API دارو استفاده می شود، ارز دولتی تعلق می‌گیرد. بنابراین ما با تعداد زیادی ماده اولیه دارویی مواجهیم که برای واردات آنها مشکلاتی وجود دارد اما چون این ارز دولتی به آنها تعلق می‌گیرد می‌توان گفت طی سال‌های اخیر تغییرات قیمت آنها چندان در قیمت‌گذاری داروهای بایوتک اثرگذار نبوده است. 

 

این فعال دارویی با اشاره به تاثیر هزینه و دستمزد نیروی کار در قیمت نهایی داروهای بایوتک تصریح کرد: گرچه دستمزدها هر سال برای همه صنایع بالا می‌رود اما نکته قابل توجه اینجاست که در صنعت بایوتک از آنجا که درصد نیروی کار به کار گرفته شده متخصص بسیار بیشتر از صنایع دیگر است طبیعتاً هزینه بالاتری برای صاحبان این صنعت به همراه دارد. 

 

ایلکا افزود: از سوی دیگر امروز، هزینه‌های سربار که در حال حاضر باید با ارز آزاد تامین شوند نیز در قیمت نهایی داروهای بایوتک بسیار قابل توجه است؛ هزینه هایی همچون قطعات یدکی، اقلام بسته بندی،  ملزومات مصرفی، تست های آزمایشگاهی هزینه های روتین کارخانه و ... . درواقع شرایط در آن زمانی که تصمیم گرفته شد ۷۰ درصد از قیمت داروهای برند خارجی برای داروی تولید داخل لحاظ شود با امروز بسیار تفاوت دارد. در آن زمان ارز حدود هزار تومان قیمت داشت اما امروز قیمت‌ها به طور تصاعدی در حال افزایش هستند. 

 

وی ادامه داد: در زمینه هزینه‌های زیرساخت در صنعت تولید فراورده‌های داروهایی که به روش بایوتک تولید می‌شوند، ۳ آیتم تاثیرگذار وجود دارد که با بررسی آنها می‌توانیم به درک درستی از هزینه‌های صورت گرفته برسیم.  اول موضوع دستمزد نیروی کار است که پیشتر به آن پرداختیم. اما آیتم بعدی تامین تکنولوژی گران‌قیمت است. درواقع در تولید داروهای غیربیولوژیک یک بار دارو با هزینه به مراتب کمتری سنتز یا فرموله میشود. حتی هزینه های تست های بیواکووالانسی نیز در تولید این داروها بسیار کمتر است.

 

ایلکا تاکید کرد: اما در تولید داروهای بایوتک، هزینه‌ها تامین زیرساخت‌ها و تکنولوژی، حتی اگر تنها از شرکت‌های تحقیق و توسعه‌ای خریداری شوند ( چون قیمت خرید از شرکت‌های معتبر بسیار سرسام‌آور است)؛ بسته به نوع فراورده بسیار متفاوت است. این هزینه ها می‌توانند بین ۱۵۰ هزار یورو تا سه یا چهار میلیون یورو قیمت داشته باشند. 

 

این تولید کننده داروهای بایوتک ادامه داد: از سوی دیگر  تجهیزات مورد استفاده در این صنعت، اغلب اروپایی و آمریکایی هستند و برخلاف داروهای غیر بایوتک، انواع مشابه چینی و هندی کم دارند. بنابراین با توجه به شرایط اقتصادی موجود و تحریم‌ها و ... ، خرید و نگه‌داری آن‌ها با هزینه‌های بسیار بالایی همراه هست.

 

وی افزود: فاکتور بعدی ریسک‌های پروژه ها در این حوزه است که در هیچ کجا نیز دیده نمی شوند. در واقع ریسک‌های پروژه های بایوتک موجب شده که این فراورده‌ها در جهان گران قیمت تر از سایر فراورده های دارویی به نظر برسند. گرچه توجه به هزینه اثربخشی این داروها و مقایسه آنها با سایر روش‌های درمانی بر کل فرایند درمان است که استفاده از این فرآورده ها را توجیه می‌کند.  اما به هرحال بین ۲۰ تا ۴۰ روز، یک پروسه تولید این نوع فراورده‌های دارویی زمان می‌برد و اگر در هر زمان پروسه تولید با مشکلی مواجه شود، چون فراورده بایو است مسیر غیرقابل بازگشت بوده و پروژه را با شکست مواجه می‌شود. در این شرایط مجموعه‌ها یا باید مراقبت‌های خود را افزایش دهند با افزایش قیمت همراه خواهند بود یا فرآورده تولید شده را دورریز کنند که این مساله هزینه بالایی را به مجموعه تحمیل می‌کند.

 

ایلکا افزود: پروسه های طولانی، مدت آنالیزهای گران قیمت، تعداد تست ها، نوع تست‌ها، نیاز به کیت‌های گران قیمت، انجام مطالعات بالینی بر روی داروهای بیوسیمیلار که باید از ابتدای پروژه به آن‌ها فکر شود و بسیار زمان بر و پر هزینه هستند، خطوط انحصاری اما با ظرفیت محدود و بازارهای داخلی بسیار محدود از موارد دیگری هستند که باید در قیمت‌گذاری این داروها مدنظر قرار بگیرند. 

 

 وی با بیان اینکه شرایط موجود سبب شده تا ما حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از برندهای اصلی توان فروش داشته باشیم، ادامه داد: محدودیت تولید برای بازارهای داخلی موجب می شود که شرکت‌های فعال در این حوزه بزرگ نشوند. بنابراین با توجه به آنچه که گفته شد آن ۷۰ درصدی که قرار بود سازمان به شرکت های تولید کننده داروهای بایوتک قیمت بدهد محلی از اعراب ندارد در واقع داروهای وارداتی مشابه با دریافت ارز دولتی همه این موانع را به راحتی پشت سر می‌گذارند. در واقع در بازار داخلی، ما باید با داروهای وارداتی‌ای رقابت می‌کنیم که از آن‌ها حمایت بیشتری می‌شود. 

 

 ایلکا با اشاره به افزایش تورم، نوسانات ارزی، حقوق و دستمزدها و تاثیر آن در افزایش قیمت‌ها و مقایسه انها طی چند سال اخیر، بیان کرد: ما با تولید زیفرون دربازار معرفی شدیم. در سال ۹۱ اولین قیمت را برای زیفرون اعلام کردند و در سال ۹۲ این قیمت اصلاح شد. در سال ۹۴ مجددا قیمت جدید گرفتیم و در سال ۹۸ قیمت‌ را مجدد ۱۴ درصد افزایش دادند. اما در سال ۹۴ قیمت ارز دولتی دو هزار و ۸۵۰ تومان و در سال  ۹۸ ، ۴۲۰۰ تومان بوده است. در سال ۹۴ ارز آزاد ۳۵۰۰ تومان و در سال ۹۸ تا امروز از مرز ۱۶ هزار تومان گذشته است. یعنی ارز دولتی در فاصله این دو سال ۴۷ درصد و ارز آزاد ۵ برابر افزایش داشته است.

 

وی افزود: این یعنی هزینه مواد اولیه تولیدی طی این سال ها گرچه با ارز دولتی تامین شده اند اما حدود ۴۷ درصد افزایش قیمت را تجربه کردند. دستمزها نیز ۱۰۲ درصد افزایش داشته‌اند، امسال حداقل پایه حقوق تعیین شده یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است درحالی‌که در سال ۹۴ این رقم ۸۹۲ هزار تومان بود. این افزایش هزینه های ۴۷ تا ۳۰۰ درصدی هزینه‌ها قطعا بر هزینه تمام شده یک مجموعه تولیدی تاثیر چشمگیری به جای می گذارد. این درحالیست که قیمت سال ۹۴ ما ۵۴ هزار و ۵۰۰ تومان برای این فرآورده بود و درسال ۹۸  فراورده‌ی ما ۶۲ هزار تومان قیمت گرفت. این یعنی ۱۴ درصد افزایش قیمت.

 

این تولیدکننده داروهای بایوتک تصریح کرد: در حالی که ما در سال ۹۴ و ۹۵ در فاز توسعه قرار گرفته بودیم اما در سال ۹۸ مجبور شدیم پروژه‌های خود را متوقف کنیم یا تولید را با احتیاط جلو ببریم. ما در حال حاضر در تلاشیم که هزینه های روزمره خود را پاسخ بگوییم. به همین علت،‌ معتقدم نباید این سال‌ها را با سال‌های گذشته مقایسه کنیم زیرا بسیار ناامید می‌شویم و باید درخصوص مشکلات موجود در سال جاری اصلاحاتی انجام دهیم.

 

 ایلکا تصریح کرد: ما مشکلات موجود در کشور را می‌پذیریم و استقامت می‌کنیم، اما واقعیت‌ها باید درنظرگرفته شوند و برای مقابله با آنها تدابیری اندیشیده شود. باید در نظر داشت که صنعت در مسیر فرسایشی پیش می رود، برای مثال ما صحبت از اقتصاد دانش‌بنیان می‌کنیم، اما امکان حضور فراورده‌های دانش‌بنیان در بازار را گرفته‌ایم و قدرت شرکت های دانش بنیان را برای کار کردن بر روی محصولات جدید کاهش می‌دهیم.

 

وی گفت: این شرکتها علاوه بر آنکه باید هزینه‌های روزمره‌ی خود را همانند هزینه اجاره، دستمزد و ... را پرداخت کنند باید بتوانند سرمایه‌گذاران خود را نیز برای ادامه مسیر مجاب کند. سرمایه گذارانی که در شرایط فعلی می توانستند سرمایه های خود را در بازارهای دیگری همچون بورس و غیره به کار بگیرند. همه اینها موجب می شود که صنعت به تدریج فرسوده تر شود و شرکت‌ها آسیب جدی می‌بیند.

 

ایلکا افزود: مسئولان ما باید بدانند که مسیر حرکت  صنعت بایوتک ما در هر جایی که قطع شود یا حرکت آن کند شود و بازگرداندن آن به ریل اصلی با سرعت قبلی بسیار دشوارتر خواهد بود این صنعت باید مدام در حال کار باشد تا  تولیدات آن به صرفه تمام شود اگر موتور تولید این شرکت ها خاموش شود  شبیه کشتی به گل نشسته خواهند شد چه راه اندازی دوباره آن ها به صرفه نباشد.

 

وی افزود: صنعت بایوتک یک صنعت بسیار مفید و ارزشمندی است که رونق و توسعه آن سهل الوصول نیست. این صنعت در بسیاری از بحران ها توانسته به داد نظام  دارو و سلامت کشور برسد. صنعت بایوتک یک صنعت با زنجیره طولانی است که هماهنگی آن زمان بر است و اگر این هماهنگی از بین برود راه اندازی مجدد آن هزینه چند برابری در پی خواهد داشت.

 

وی گفت: بحث افزایش قیمت برای فرآورده‌های ما بحث بسیار جدی است، ما در حال حاضر، از سودآوری صحبت نمی‌کنیم و تنها از زنده ماندن صحبت می‌کنیم.