ریاضت؛ دامن‌گیر بودجه سلامت هم شده است

سالم خبر: بودجه سال ۹۹ در حالی تقدیم مجلس شد که به گواه همگان باید رویه ای ریاضتی داشته باشد و تدوین کنندگان آن با زبان بی‌زبانی اعلام می‌کنند که رسالت بودجه در این سال بیشتر برای بقای کشور است و به مباحثی مانند رشد قد نمی‌دهد. اگرچه نگاه دقیق تر به این بودجه نشان می دهد این ریاضت بیشتر دامن گیر مردم است واقعیتی که وضعیت بودجه بخش سلامت گواهی بر این مدعا است.

بودجه‌ی این سال در حالی تقدیم مجلس شد که کشور ما در حال حاضر  با کمترین میزان فروش نفت در ۵۰ سال گذشته مواجه است. اغلب کارشناسان اقتصادی بودجه ۹۹ را غیر منطبق با واقعیات جامعه و مناسبات ایران با جهان می دانند و معتقدند این بودجه در خوش‌بینانه‌ترین حالت، ۵۰ درصد کسری خواهد داشت. آنها ادعا می کنند به دلیل کاهش شدید درآمدهای نفتی و محدودیت‌های سایر ردیف های درآمدی، بودجه ۹۹ آنجا که باید به خدمت اقتصاد درآید و محرک رشد و ثبات باشد، به شدت ناکارآمد است و آنجا که باید فقر را کاهش دهد و رفاه را بیشتر کند، ضد رسالت خود عمل خواهد کرد.

سعید طاهری دانشجوی دکترای اقتصاد و مدیریت دارو دانشگاه شهید بهشتی در نشست کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران به تشریح وضعیت بودجه وزارت بهداشت در سال ۹۹ پرداخت.

براساس گزارش او در سال ۹۹ به شرط تحقق درآمد اختصاصی دانشگاه ها و تامین درآمدهای طرح تحول سلامت از محل یارانه ها، بودجه ستادی وزارت بهداشت کمی بیش از ۱۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خواهد بود. اما این در حالی است که عدم رشد ۱۰ درصدی بودجه ردیف "کاهش نرخ داروهای ساخته شده،مواد اولیه دارو، واکسن، شیر خشك" و "یارانه دارو و شیر خشك" با درنظر گرفتن اینکه طي سال های ۹٦ تا ۹۸ این ردیف ها ثابت مانده بود، و همچنین با توجه به افزایش میانگین قیمت دلار نگراني هاي زیادي را در حوزه دارو در پي دارد؛ چون حتي در صورت ثابت ماندن قیمت ارز تخصیصي به حوزه دارو بر روی ۴۲۰۰ تومان، این رقم رشد حدود ۳۰ درصدی نسبت به آغاز سال ۹۷ داشته است.


از سوی دیگر بودجه درمان بیماران خاص و صعب العلاج و کمک به خیریه ها نیز که در سال گذشته با حدود ۳۰درصد کاهش به ۱۵۰ میلیارد تومان رسیده بود، در سال جدید تنها ۱۰ درصد افزایش یافته است و با توجه به وارداتي بودن اکثر داروهای این از بیماران، نگرانی از قیمت دلار کماکان پابرجا است. نکته دیگر اینکه بودجه پزشك خانوده نیز از سال ۹٢ تقریبا ثابت مانده است.

بیشترین افزایش اعتبارات مربوط به اعتبارات وزارت بهداشت(ستادی) است که نزدیك به ۳.۸ برابر شده است. البته در بودجه امسال ردیف هاي کمك به بیمارستان رواني، مسمومیت دارویي، سوختگي و همچنین راه اندازي مراکز بهداشتي و درماني حذف شده است (حدود ۲۲۰۰ میلیارد تومان) که ممکن است به انحاي دیگر دردل بودجه وزارت بهداشت یا در بودجه های استاني دیده شده باشد.

طرح تحول سلامت از سال ۱۳۹۳ با تکیه بر منابع حاصل از هدفمند کردن یارانه ها شروع شده است، اما تخصیص اعتبارات آن، تاکنون ناپایدار بوده و به غیراز سال ۱۳۹۳ که عملکرد مطلوبي داشته، در سالهاي ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ سالیانه حداکثر به میزان هشت هزار میلیارد ریال عملکرد داشته است.

 طي سال های اجراي طرح تحول سلامت، کسري منابع حاصل از محل هدفمندي یارانه ها، با سرریز کردن اعتبارات سایر ردیف ها ازجمله برنامه پزشك خانواده جبران شده است. با این توصیف، مي توان پیش بیني کرد، عدم تحقق منابع حاصل از یارانه ها در بودجه سال ۹۹ و همچنین کسری حدود ده هزار میلیارد ریالی برنامه پزشك خانواده، اجراي این برنامه و نظام ارجاع را در سال آینده به شدت با چالش روبه‌رو کند.
 
امسال سهم سلامت از درآمد هدفمندی یارانه ها افزایش یافته به طوریکه رقم درآمدي آن براي سال ۹۶، چهار هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بود، اما در سال ۹۷، میزان آن به سه هزار و ۷۰۰  میلیارد تومان رسید که در سال ۹۸ به چهار هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. این افزایش در سال ۹۹ نیز با رقم پنج هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان مشاهده مي شود. بنابراین در این ردیف با ۶ درصد افزایش مواجه هستیم. البته عملکرد این ردیف اعتباري براي وزارت بهداشت در چند سال اخیر به شدت پایین بوده است و از این محل تنها در سال ۹۶ کمتر از هزار میلیارد تومان دریافت شده است. بنابراین ردیف هدفمندی تا کنون کمک قابل توجهی در پی نداشته است.


البته لازم به ذکر است که مجموع بودجه اختصاص یافته براي استمرار اجراي طرح تحول سلامت در سال آینده نزدیك به ۵۰ هزار میلیارد تومان است که در ردیف هاي دانشگاه هاي علوم پزشکي، ردیف هاي ستادي، دستگاه هاي وابسته و... تقسیم شده است.