اصولاً عوامل متعددی در شیوع دیابت دخالت دارند، که می‌توان به چاقی افراد همراه بازندگی شهرنشینی، افزایش سن امید به زندگی ، کاهش فعالیت بدنی و زمینه‌های ارثی اشاره کرد. 

درحالی که شیوع دیابت در یزد به‌ عنوان چهارمین استان صنعتی ایران رو به افزایش است، بر پایه گزارش فدراسیون بین‌المللی دیابت ، نیمی از مردم از بیماری خود اطلاع ندارند . 

کارشناسان بر این باورند، شیوع این بیماری از دیرباز به دلایلی در میان یزدی‌ها بالا بود که به باور آنها، مردم همراه با چای انواع شیرینی و نبات مصرف می‌کنند که به گفته پزشکان این باور تا حدی درست است. 

متصدیان امر علت اصلی شیوع بیماری قند در استان را افزایش سبک نامناسب زندگی، عوامل ژنتیکی، اضطراب و تمایل خانواده‌ها به‌ویژه جوانان به مصرف غذاهای آماده فوری در خارج از منزل عنوان می‌کنند. 

از عوارض شیوع دیابت می‌توان به بیماری‌های قلبی و عروقی ، زخم و قطع پا ، تاری دید، خونریزی چشم و نارسایی کلیه اشاره کرد. 

با افزایش سطح آگاهی افراد، می توان با کنترل قند خون به کمک رژیم غذایی مناسب و فعالیت‌های ورزشی از عوارض یادشده پیشگیری کرد. 

دیابت از راه وراثت به فرزندان منتقل می‌شود، نوع یک آن ارثی است اگر از نوع 2 باشد، به دلیل شرایط زندگی نامناسب و رژیم غذایی بد است.

حدود 20 سال قبل واحدی برای بررسی شیوع دیابت به‌عنوان بیماری غیر واگیر در یزد به همت تعدادی از پزشکان و استادان این رشته تأسیس شد که هم اکنون به صورت یک مرکز تحقیقاتی فعالیت دارد. 

مدیر مرکز تحقیقاتی، درمانی دیابت یزد بابیان اینکه میزان شیوع این بیماری در استان 1.5 تا 2 برابر میانگین کشوری است، اظهار داشت: این منطقه ازنظر شیوع دیابت در میان 31 استان کشور در ردیف پنجم قرار دارد. 

دکتر سید محمدرضا آقایی  به مناسبت روز جهانی دیابت (23 آبان ) در گفت‌وگو با ایرنا افزود: بر اساس آخرین آمار، میزان شیوع این بیماری در افراد بالای 30 سال کشور و نیز استان یزد به ترتیب 11 و 22 درصد است. 

وی دیابت را شایعترین بیماری غدد دانست و اظهار داشت: شیوع آن در حال افزایش است و هرچه سن افراد بالاتر برود، این بیماری در آن‌ها بیشتر دیده می‌شود. 

آقایی تأکید کرد: افرادی که در معرض دیابت یا پیش دیابتی قرار دارند به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه نمی‌کنند درصورتی‌که باید بیماری خود را جدی بگیرند. 

وی خاطرنشان کرد: یکی از دغدغه‌ها مسئولان امر این است، بیماران برای کنترل بیماری خود فقط دارو مصرف می‌کنند و به عوامل تغذیه سالم ، تحرک بدنی ، مراجعه مرتب و منظم توجهی ندارند. 

مدیر مرکز تحقیقاتی، درمانی دیابت یزد ادامه داد: بیمار علاوه بر مصرف دارو باید سبک تغذیه سالم خود را نیز رعایت کنند تا از عوارض بعدی جلوگیری شود. 

آقایی افزود: بیماران دیابتی باید هر سه ماه یکبار به پزشک مراجعه و مرتب قند خون خود را رصد کنند و سالانه ازلحاظ چشم ، کلیه و قلب نیز معاینه شوند. 


تشکیل 40 هزار پرونده در مرکز تحقیقاتی دیابت 

مدیر مرکز تحقیقاتی درمانی دیابت یزد در ادامه گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا یادآور شد: هم‌اکنون برای 40 هزار بیمار در این مرکز پرونده تشکیل ‌شده است که نیمی از آن‌ها منظم به این مرکز مراجعه می‌کنند. 

وی بابیان اینکه تمام خدمات درمانی لازم در این مرکز به بیماران ارائه می‌شود، افزود: ماهانه 12 هزار نفر به این مرکز مراجعه می‌کنند. 

آقایی خاطرنشان کرد: نیمی از افراد از بیماری خود اطلاعی ندارند و شناسایی آن‌ها نیازمند طرح غربالگری و کارهای پژوهشی است. 

بنا بر اعلام وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی هم‌اکنون 428 میلیون نفر در دنیا مبتلابه دیابت نوع 2 هستند و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2040 این رقم به بیش از 600 میلیون نفر برسد و شیوع این بیماری در کشورهای درحال‌ توسعه رو به افزایش است. 

در ایران نیز شیوع این بیماری در برخی استان‌ها مانند مازندران، اصفهان، یزد و تهران بالاست، همچنین در هرمزگان‌ دیابت شیوع بیشتری دارد. 

مبتلایان به دیابت چهار برابر بیشتر از سایر افراد دچار مشکل بیماری های قلبی و عروقی می‌شوند و افرادی که دیابت کنترل نشده دارند، 60 تا 70 درصد بیشتر مشکل عروقی پیدا می‌کنند. 

سازمان جهانی بهداشت و فدراسیون بین‌المللی دیابت در سال 1991 میلادی در پاسخ به گسترش روزافزون آمار ابتلا به دیابت در جوامع بشری، روز 14 نوامبر (23 آبان) را به نام روز جهانی دیابت نام‌گذاری کرد.

این روز در سال 2006 توسط سازمان ملل متحد به‌عنوان روز رسمی به ثبت رسید. 

بیماری دیابت به سه نوع ، نوع یک، 2 و حاملگی تقسیم می‌شود و تاریخچه آن به قبل از میلاد حضرت مسیح می‌رسد که برای نخستین بار یک پزشک هندی آن را شناخت و نام مدهومها ( بیمار ادرار شیرین ) را برای آن انتخاب کرد. 

پزشکان هندی برای تشخیص این بیماری ، ادرار فرد را روی زمین ریخته و مشاهده می‌کردند، مورچه‌ها به سمت آن جذب می‌شوند. 

نخستین توصیف کامل بیماری دیابت شیرین و افتراق آن از دیابت بی‌مزه توسط ابوعلی سینا پزشک نامدار ایرانی انجام شد. 

استان یزد بر پایه سرشماری آبان سال 1395، یک‌میلیون و 138 هزار نفر جمعیت دارد که 85 درصد در 21 شهر و بقیه در روستاها ،آبادی‌ها و مناطق عشایری زندگی می‌کنند.